Ελληνική Μυθολογία

[Iblis]

Τα Μυστήρια των Ελλήνων και η Δημοκρατική Παράδοσις
(Ουρανία Τουτουντζή, εισήγησις στο β€

[Iblis]

Πορφυρίου: Β«Περί ΑγαλμάτωνΒ»

Απόσπασμα 1

Β« ... Θα απευθύνω τον λόγο μόνο σε αυτούς που το αξίζουν, ας είναι κλειστές οι θύρες για τους βέβηλους. Δεχόμενος αυτή τη σοφή φράση του Θεολόγου (1) θ’ αναφερθώ σε όσους υποδήλωσαν τον Θεό και τις θεϊκές Δυνάμεις με σύμφυτες προς τις ανθρώπινες αισθήσεις εικόνες, αποτυπώνοντας τα αόρατα σε ορατά δημιουργήματα, τα οποία, ωσάν να πρόκειται για ένα ανοικτό βιβλίο, επιτυγχάνουν να περιγράψουν τις βασικές μας γνώσεις για τους Θεούς αρκεί κάποιος να γνωρίζει να τις διαβάζει. Δεν πρέπει δε ν’ απορεί κανείς που οι αμαθέστατοι των ανθρώπων (2) θεωρούν τα αγάλματα ξύλα και πέτρες (3), αφού και τα γράμματα έτσι τα θεωρούν οι αναλφάβητοι, αντιμετωπίζοντας τις ενεπίγραφες στήλες σαν απλές πέτρες, τις πινακίδες σαν ξύλα και τα βιβλία σαν δεμένο πάπυροΒ»

Απόσπασμα 2

Β« ... Επειδή το θείον είναι φωτοειδές και διαχέεται διαρκώς μέσα στο αιθέριο πυρ, και είναι αφανές στην αίσθηση εκείνων που έχουν στραμμένες τις φροντίδες τους αποκλειστικά στα πράγματα της θνητής ζωής, οι αγαλματοποιοί χρησιμοποίησαν αφ' ενός μεν την διαυγή ύλη, όπως το κρύσταλλο ή τον πάριο λίθο ή το ελεφαντόδοντο για να αναχθούν στην διανόηση του πυρός και στην ιδιότητα του αμόλυντου που αυτός έχει, διότι ο χρυσός δεν μολύνεται. Άλλοι πάλι, θέλοντας να δηλώσουν το αφανές της ουσίας του Θεού, χρησιμοποίησαν μέλανα λίθο. Αποτύπωσαν τους Θεούς με ανθρώπινη μορφή διότι το Θείον είναι λογικό (4) και τους απέδωσαν ωραιότητα διότι το κάλλος σε κείνους είναι άφθαρτο. Χρησιμοποίησαν δε διάφορες μορφές και ηλικίες, καθέδρες, στάσεις και αμφιέσεις, άλλους Θεούς τους παρουσίασαν αρσενικούς και άλλους θηλυκούς (5), άλλους παρθένους και εφήβους, άλλους εγγάμους, προκειμένου να παραστήσουν τις μεταξύ τους διαφορές. Έτσι κάθε τι το λευκό το απέδωσαν στους Ουράνιους Θεούς.
Τη Σφαίρα και όλα τα σφαιρικά πράγματα τα απέδωσαν ιδίως στον Κόσμο, στον Ήλιο και τη Σελήνη, κι εκεί όπου υπάρχει τύχη και ελπίδα. Τον Κύκλο και όλα τα κυκλικά πράγματα τα απέδωσαν στον Χρόνο και τις ουράνιες κινήσεις, στις ζώνες και στους κύκλους που εμπεριέχει ο ουρανός, ενώ τα τμήματα του Κύκλου τα απέδωσαν στους μετασχηματισμούς της Σελήνης. Τις πυραμίδες και τους οβελίσκους τις αφιέρωσαν στην ουσία του πυρός και, γι’ αυτό, κατ’ εξοχήν στους Ολύμπιους Θεούς. Στον Ήλιο αφιέρωσαν τον Κώνο, στη Γη τον Κύλινδρο, για την σπορά και την γέννηση καθιέρωσαν τον Φαλλό και για το γυναικείο αιδοίο το τριγωνικό σχήμαΒ».

(1) Του Ορφέως.
(2) Οι χριστιανοί.
(3) Οι χριστιανοί του 3ου αιώνος δεν είχαν ακόμη αναπτύξει την ψυχοπαθολογική προπαγάνδα τους ότι τάχα στα αγάλματα κατοικούν ... Β«δαίμονεςΒ». Αυτή ανεπτύχθη αργότερα, μετά την επικράτησή τους και ήταν η κυρίαρχη θέση της Εκκλησίας επί Ιουλιανού. Ας θυμηθούμε την φράση του τελευταίου ότι δεν μπορείς να κάνεις θεολογικές συζητήσεις με όντα που το μόνο που γνωρίζουν είναι το να σταυροκοπιούνται και να σφυρίζουν αποτροπαϊκά μπροστά από τα αγάλματα.
(4) Την μόνη ιδιότητα που μοιράζεται η θεϊκή και (σπερματικά) η ανθρώπινη φύση.
(5) Είναι γνωστό όσο και λογικό ότι ο διαχωρισμός των φύλων μπορεί να αφορά μόνον τα θνητά ήδη ζωής που υποτάσσονται στην υποχρέωση της αναπαραγωγής.

[Iblis]

Η (παρα) φύση του Ιησού

Αν κάποιος ρωτήσει τον οποιοδήποτε χριστιανό, για τη φύση του ραβί Jesua αν ήταν θεός ή άνθρωπος, θα λάβει τις ακόλουθες απαντήσεις, δηλαδή την εξής μία: Β«ΘεάνθρωποςΒ» (!!) Τι μπορεί να σημαίνει η σολωμόντεια αυτή απάντηση; Ας εξετάσουμε με τη στυγνή λογική μια μια τις περιπτώσεις.

Αν ξεκίνησε από θεός μέσω μιας θεϊκής γέννησης (άμωμη σύλληψη, παρθένα μητέρα κλπ) και κατέπεσε σε άνθρωπο αφού υπέστη έναν ατιμωτικό σταυρικό θάνατο που αξίζει μόνο σε εγκληματία, τότε έχασε όλη την ενδεχόμενη θεϊκότητά του, συνεπώς δεν πρέπει να λατρεύεται ως θεός. Εκτός αν οι χριστιανοί λατρεύουν τη πτωτική διαδρομή της χαμένης θεϊκότητος, αν ισχύει αυτή η εκδοχή τότε λατρεύουν την κατάπτωση. Επίσης η διαφυγή της ενδεχόμενης θεϊκότητας από το πρόσωπο του, δηλώνει ότι ουδέποτε υπήρξε πραγματικός θεός, διότι ένας θεός δεν μπορεί να σταματήσει να ΕΙΝΑΙ, ακόμα κι αν το θελήσει.

Αν εξετάσουμε μια δεύτερη περίπτωση από άνθρωπος να έγινε θεός, να τέθηκε σε εφαρμογή η (παράλογη) θεωρία του Ευήμερου. Ας υποθέσουμε ότι όντως έτσι συνέβη και έγινε θεός, στο ίδιο επίπεδο με τον θεό Ήλιο και τη θεά Αθηνά. Ας φανταστούμε τώρα έναν κόσμο δίχως Ήλιο (πλήρης καταστροφή) ή έναν κόσμο χωρίς λογική συγκρότηση και διάνοια (πλήρης παραλογισμός και χάος). Ας φανταστούμε τώρα έναν κόσμο χωρίς τον Ιουδαίο πεθαμένο (δίχως δηλαδή ενοχή και αυτοεξευτελισμούς)... Χαράς ευαγγέλια!!! Ο κόσμος αυτός υπήρχε πολύ πριν την έλευση αυτού του ιδιότροπου ραβίνου και θα συνεχίσει να υπάρχει, είτε λατρεύεται ο ξυλουργός είτε όχι. Αντίθετα, ο Κόσμος χωρίς τις δυνάμεις που τον συγκρατούν σε συνάφεια, μετατρέπεται σε ασυγκρότητο Χάος. Συνεπώς ο ραβί Τζεσουά δεν έγινε θεός, καθώς η απουσία του δεν γίνεται αισθητή στον Κόσμο.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι ήταν κάποιος άνθρωπος που έφτασε στη θέωση, η οποία διαφέρει από το να γίνει κάποιος θεός. Για να φτάσει κάποιο ανθρώπινο όν στη θέωση θα πρέπει ν΄ ακολουθήσει τους Β«δρόμουΒ» ή του φιλοσόφου ή του πολεμιστή. Πολεμιστής ο υιός της Μυριάμ δεν ήταν, διότι κάθισε σαν γαλόπουλο να τον σταυρώσουν ατιμωτικά οι Ρωμαίοι. Φιλόσοφος επίσης δεν ήταν, καθώς δεν ειπώθηκε κάτι από μέρους το οποίο να έχει πρωτότυπη φιλοσοφική αξία, το αντίθετο μάλιστα όταν ρωτήθηκε από τον Ρωμαίο Πιλάτο Β«Τι εστίν αλήθειαΒ» δεν ήξερε τι ν΄ απαντήσει. Κανονικά θα έπρεπε να σταυρωθεί μόνο και μόνο γιατί προκαλούσε αναστατώσεις για πράγματα που δεν ήξερε καν. Με ποιον τρόπο έφτασε στη θέωση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα; Περιπλανώμενος στην έρημο; Και αν όντως το κατάφερε, κατάσταση εξαιρετικά απίθανη, πως μπόρεσε να φτάσει τον πατέρα του ο οποίος (και είναι δικό του πρόβλημα αυτό) βρίσκεται εκτός κόσμου; Πως γίνεται κανείς να υπερβεί το όριο του παντός;

Και αν τελικά το κατάφερε, γιατί να μην αποδίδονται τιμές σε πρότυπα ανθρώπων που υπήρξαν και πολεμιστές και φιλόσοφοι, και εκεί που έφτασαν δεν διατάραξαν την παγκόσμιο αρμονία, αντίθετα την ενδυνάμωσαν. Στη δε περίπτωση που ο Τζεσουά ήταν εξ αρχής θεός (συνεπώς ακυρώνεται το θεάνθρωπος), τότε ισχύουν τα εξής:
Καταρχήν η αναγνώριση της θεϊκής του φύσης αφορά αποκλειστικά και μόνο τη φυλή του. Έπειτα ένας θεός δεν δύναται να πεθάνει, ακόμα κι αν ισχύουν (που δεν ισχύουν) τα περί αναστάσεως, η έννοια της αναστάσεως αφορά μόνο τα θνητά και όχι τους θεούς.
Αν παρ΄ όλα αυτά εξακολουθεί να παραμένει θεός, τότε όφειλε να έχει προειδοποιήσει την ανθρωπότητα για το αιματοκύλισμα που της επεφύλασσε η θρησκεία του μέχρι να προσκυνήσει μέχρι ενός τον ιουδαιοχριστιανισμό. Θεός λοιπόν ή άνθρωπος ο κύριος Τζεσουά; Είναι αυτοδημιούργητος ο Κόσμος ή κατασκευασμένος; Θέλεις να είσαι Φιλόσοφος και Πολεμιστής Έλληνας ή ξενόδουλος χριστιανό; Όντως λίαν ενοχλητικά ερωτήματα.

Κ.Κεχαγιάς

[Iblis]

ΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Β« ΟΙ  ΓΡΑΚΧΟΙ Β»
της Έλενας Πετρή

Οι Γράκχοι ήσαν Ρωμαϊκή οικογένεια πληβείων, του γένους των Σεμπρωνίων, η οποία ανέδειξε πολλούς διακεκριμένους άνδρες από τους χρόνους των Καρχηδονιακών πολέμων έως το τέλος της ελεύθερης Ρωμαϊκής πολιτείας.

Ο Τιβέριος και ο Γάιος Γράκχος ήσαν γιοι του Τιβέριου Σεμπρώνιου Γράκχου και της Κορνηλίας από το γένος των Σκηπιώνων. Ο ρόλος των αδελφών Γράκχων είναι στενά συνδεδεμένος με την οικονομική, πολιτική και ηθική κρίση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας του 1ου και 2ου αιώνα π.α.χ.χ., οι οποίοι θεώρησαν πως η Ρώμη και οι λοιπές Ρωμαϊκές επαρχίες είχαν περιπέσει σε βαθιά οικονομική κρίση. Οι Ρωμαίοι αγρότες είχαν καταστραφεί. Η μικρή αγροτική ιδιοκτησία, μη μπορώντας να αντέξει στο συναγωνισμό των μεγάλων γαιοκτημόνων που στηρίζονταν στη μαζική χρησιμοποίηση της εργασίας των δούλων, απορροφήθηκε από τους μεγάλους γαιοκτήτες και οι αγρότες κατέφυγαν στις πόλεις και στη Ρώμη, όπου, όσοι είχαν το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη, μπορούσαν να ζήσουν πουλώντας την ψήφο τους στις εκλογές.

Η οικονομική κρίση που ήταν κυρίως αγροτική, είχε επιφέρει με τη σειρά της και την ηθική κρίση στην Ρωμαϊκή κοινωνία, ιδιαίτερα μέσα στο στρατό, που αποτελείτο βασικά από Ρωμαίους αγρότες, που είχαν κάποια περιουσία με της οποίας την απώλεια αυτόματα έχαναν και το δικαίωμα να στρατεύονται. Η αποσύνθεση της αγροτιάς είχε την αντανάκλασή της στην ηθική του στρατού. Η οικονομική και ηθική κρίση προκαλούν την πολιτική κρίση που βρίσκει την έκφρασή της αρχικά στην πάλη ανάμεσα στους πατρικίους και στους πληβείους, έπειτα στην πάλη ανάμεσα στους συγκλητικούς, αριστοκρατικούς κύκλους, που στηρίζονταν στους μεγάλους γαιοκτήμονες, και τα πλατιά στρώματα των μικρών και μεσαίων αγροτών.

Η κοινωνικοηθική κρίση, ιδιαίτερα μέσα στον στρατό, αρχίζει να ανησυχεί τους Ρωμαίους, όσο ένιωθαν πως η προσωπική τους ευημερία και το μέλλον όλου του κράτους εξαρτιόνταν από το στρατό. Για πρώτη φορά ιδρύεται μέσα στο στρατό, ένα είδος πολιτικού κόμματος, ο λεγόμενος Β«ΚύκλοςΒ» του Σκηπίωνα του Αιμιλιανού. Στον Β«ΚύκλοΒ» συμμετείχαν όχι μόνον οι περισσότερο μορφωμένοι και προοδευτικοί εκπρόσωποι της ρωμαϊκής κυρίαρχης τάξης, με επικεφαλής τον Σκηπίωνα και τον προσωπικό του φίλο Γάϊο Λάλιο, αλλά και φιλόσοφοι και επιστήμονες, όπως ο ρήτορας Διοφάνης, ο στωικός φιλόσοφος Βλόσιος και ο ιστορικός Πολύβιος. Στον κύκλο συζητούσαν με ενδιαφέρον τα περισσότερο επείγοντα ζητήματα, και πρώτα από όλα το ζήτημα εξόδου από αυτή την κοινωνικο β€" ηθικο β€" πολιτική κρίση μέσα στην οποία βρισκόταν το Ρωμαϊκό κράτος αλλά και τις αιτίες που προκαλούσαν αυτή την κρίση.

Η πολιτική πάλη αυτή την εποχή έφτασε σε ασυνήθη μέχρι τότε οξύτητα. Η πολιτική κυριαρχία βρισκόταν στα χέρια της δημοκρατικής αριστοκρατίας, της ρωμαϊκής τάξης των ευγενών, των πατρικίων. Αυτοί είχαν καταλάβει όλες τις ανώτερες κρατικές εξουσίες στη Σύγκλητο. Από την άλλη, οι ιππείς, οι μεγάλοι τραπεζίτες, που απέκτησαν τεράστιες περιουσίες από την τοκογλυφία και τη λεηλασία των ρωμαϊκών επαρχιών, πρόβαλλαν με τη σειρά τους αξιώσεις καθοδηγητικού ρόλου. Θα κέρδιζαν αυτοί που θα είχαν με το μέρος τους το στρατό, το φτωχό εργαζόμενο λαό, τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού της Ρώμης. Εδώ βρίσκεται το πρόβλημα της ανάγκης για κάποια λύσης των ζωτικών προβλημάτων αυτού του πληθυσμού. Οι πρώτες απόπειρες για το ξεπέρασμα αυτής της κρίσης έγιναν από τον κύκλο του Σκηπίωνα. Ο Γάϊος Λάλιος επεξεργάστηκε σχέδιο νόμου αγροτικής μεταρρύθμισης, διανομής της Β«δημόσιας γηςΒ» (ager publicus), αν και το σχέδιο αυτό δεν ήλθε ποτέ στη Σύγκλητο από τον φόβο των κοινωνικών ανακατατάξεων που θα προκαλούσε.

Τιβέριος Γράκχος, ο μεταρρυθμιστής.

Ο Τιβέριος Γράκχος γεννήθηκε το 162 π.α.χ.χ. και σε ηλικία 15 ετών περίπου ακολούθησε τον γαμπρό του Σκηπίωνα Αιμιλιανό στην Αφρική και έλαβε μέρος στον τρίτο Καρχηδονικό πόλεμο, κατά τον οποίον και διέπρεψε. Το 143 π.α.χ.χ. νυμφεύθηκε την θυγατέρα του Αππίου Κλαυδίου. Το 137 π.α.χ.χ. εξελέγη ταμίας και απεστάλη στην Ισπανία υπό τον ύπατο Γάϊο Μαγκίνο κατά των Νυμαντινών. Η συμμετοχή του σε εκείνη την εκστρατεία σημείωσε την απαρχή της μέλλουσας φήμης του. Ο ρωμαϊκός στρατός, ηττηθείς, κινδύνευε να καταστραφεί ολοσχερώς ή να αιχμαλωτισθεί. Τότε, ο ύπατος έπεμψε στους εχθρούς τον Τιβέριο, που κατόρθωσε να τους πείσει να αφήσουν τον ρωμαϊκό στρατό ελεύθερο να αποχωρήσει. Η επιτυχία ήταν μεγάλη και ο Τιβέριος απέσπασε την αγάπη όχι μόνον των σωθέντων στρατιωτών αλλά και ολόκληρου του ρωμαϊκού λαού. Η αγάπη του λαού εκδηλώθηκε και εμπράκτως, όταν μετά την επιστροφή στη Ρώμη εισήχθησαν σε δίκη οι ταμίες, οι χιλίαρχοι και ο ύπατος Μαγκίνος. Ο τελευταίος δεν διέφυγε την καταδίκη, όλοι οι άλλοι όμως αθωώθηκαν εξαιτίας του Τιβερίου που ήταν ήδη δημοφιλής και υποστηρίζονταν από τον Σκηπίωνα Αιμιλιανό. Η προστασία αυτή συνετέλεσε πολύ και αργότερα, κατά την εκλογή του Τιβερίου ως δημάρχου το 133 π.α.χ.χ..

Η δημαρχία του Τιβερίου αποτελεί σταθμό στη ρωμαϊκή ιστορία, διότι κατά τη διάρκειά της προστατεύθηκαν οι άποροι με παροχή σ’ αυτούς των μέσων για άνετο βιοπορισμό και διανομή στους ακτήμονες εδαφών, τα οποία κατείχαν καθ’ ολοκληρίαν λίγες πλούσιες οικογένειες. Σε αυτήν την πράξη πιθανώς παρεκινήθη από δυο Έλληνες φίλους του, τον στωικό φιλόσοφο Βλόσιο και τον ρήτορα Διοφάνη.

Γενικότερα, ο Τιβέριος θέλησε να συμβιβάσει το συμφέρον του κράτους με τα συμφέροντα τόσο των ακτημόνων όσο και των ευγενών και πλουσίων, βοηθώντας τους αναξιοπαθούντες, αλλά και χωρίς να βλάπτει σοβαρά τους άλλους. Πριν εισαγάγει τον νόμο στην Εκκλησία του Δήμου προς ψήφιση, τον ανακοίνωσε στους πρωτεύοντες κατά αρετή και υπόληψη στην Ρώμη, μεταξύ των οποίων ο αρχιερεύς Κράσσος, ο ύπατος Μούκιος Σκαιόλας, ο νομοδείκτης Άππιος Κλαύδιος και άλλοι. Με την συγκατάθεσή τους εισήγαγε τον νόμο στην Εκκλησία του Δήμου, ο οποίος είχε συνταχθεί βάσει παλαιοτέρου. Κατά τον νόμο, οι κατέχοντες περισσότερα από 500 πλέθρα δημόσιας γης όφειλαν να περιορισθούν στα 500, ενώ για τα υπόλοιπα που θα διανέμονταν στους ακτήμονες θα λάμβαναν κάποια δίκαιη αποζημίωση. Η αναγκαστική αυτή απαλλοτρίωση θεωρήθηκε ωστόσο ως δήμευση από τους πλουσιοκράτες. Όμως, επειδή ο λαός είχε ενθουσιαστεί σκέφτηκαν να μην αντικρούσουν τον νόμο φανερά, αλλά να μεταχειρισθούν άλλο μέσον για την επιτυχία των σκοπών τους. Μεταξύ των δημάρχων συναδέλφων του Τιβερίου Γράκχου ήταν και ο φίλος του Μάρκος Οκτάβιος, τον οποίον άρχισαν να παρακαλούν οι αντιδρώντες, για να αντιταχθεί στις ενέργειες του Τιβερίου προβάλλοντας ένσταση (veto). Ο Οκτάβιος πείσθηκε και όταν διεξήχθη ψηφοφορία σηκώθηκε και προέβαλε ένσταση. Τότε, ο Τιβέριος απέσυρε τον νόμο και αντ’ αυτού υπέβαλε άλλον, ο οποίος όριζε ότι η απαλλοτρίωση των υπέρ τα 500 πλέθρα δημοσίων κτημάτων θα γίνεται χωρίς καμιά αποζημίωση στους κατόχους που παρανόμως τα κατέχουν.

Καθώς η ρήξη μεταξύ Τιβερίου και Οκταβίου γίνονταν όλο και πιο έντονη, η αντίθεση μεταξύ των απόρων και των πλουσίων οξύνονταν. Ωστόσο, ο Τιβέριος έλπιζε ακόμη πως θα έπειθε τον Οκτάβιο να αλλάξει την στάση του, αλλά μάταια. Τότε ο Τιβέριος απαγόρευσε σε κάθε αρχή να εκτελεί τα καθήκοντά της μέχρι την στιγμή που θα ψηφίζονταν από της Εκκλησία του Δήμου ο νόμος για τα εδάφη. Συγχρόνως σφράγισε και έκλεισε τον ναό του Κρόνου, στον οποίον φυλάσσονταν τα δημόσια χρήματα των Ρωμαίων, για να σταματήσει κάθε εισαγωγή και εξαγωγή χρημάτων εκ μέρους των ταμιών. Απείλησε δε και με βαριά τιμωρία εκείνους που τυχόν ήθελαν να παραβούν την απαγορευτική διαταγή του. Με αυτόν τον τρόπο ολόκληρη η διοίκηση του Ρωμαϊκού κράτους παρέλυσε. Η κατάσταση όμως αυτή δεν ήταν δυνατόν να παραταθεί πολύ. Τότε, ο Τιβέριος αποφάσισε να προκαλέσει απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου, από την οποία ο Οκτάβιος θα κηρύσσετο έκπτωτος. Πράγματι, ο νόμος ψηφίστηκε και εκλέχθηκε τριμελής επιτροπή προς διανομή των εδαφών στους δικαιούχους, αποτελούμενη από τον Τιβέριο, τον πεθερό του Αππίου Κλαυδίου και τον μικρότερο αδελφό του, Γάϊο Γράκχο.

Η ψήφιση όμως του αγροτικού νόμου δεν σήμαινε και οριστική επικράτηση του Τιβερίου. Οι πλούσιοι, από τους οποίους η μέγιστη πλειοψηφία αποτελείτο η Σύγκλητος, παρέμβαλε μύριες δυσχέρειες στην κάθε πράξη του. Σε αντίπραξη, ο Τιβέριος προσπάθησε να αφαιρέσει όσο δυνατόν περισσότερα δικαιώματα της Συγκλήτου και να τα δώσει στην Εκκλησία του Δήμου, καθιστώντας το πολίτευμα δημοκρατικότερο. Συγχρόνως αποφάσισε, αμυνόμενος εκ των προτέρων για ενδεχόμενη ενέργεια της Συγκλήτου εναντίον του μετά το πέρας της δημαρχίας του, να εκθέσει υποψηφιότητα δημάρχου και για το επόμενο έτος (132 π.α.χ.χ.). ώστε να κατορθώσει να φέρει εις πέρας το έργο του. Για να κολακέψει ακόμα περισσότερο τα πλήθη, εισήγαγε νόμο στην Εκκλησία του Δήμου, κατά τον οποίο διανέμονταν στους λαμβάνοντες αγροτικό κλήρο για έξοδα εγκαταστάσεως τα χρήματα, τα οποία είχαν περιέλθει στον δήμο των Ρωμαίων από την διαθήκη του βασιλέως της Περγάμου Αττάλου Γ’ του Φιλομήτορος. Επίσης, εισήγαγε νόμο περί μειώσεως της στρατιωτικής θητείας, περί συγκροτήσεως των δικαστηρίων εξ ίσου αριθμού συγκλητικών και ιππέων (ενώ πρωτύτερα αποτελούνταν μόνο από συγκλητικούς), καθώς και νόμο, κατά τον οποίο οι λαμβανόμενες αποφάσεις του δικαστηρίου υπόκειντο σε έφεση ενώπιον της Εκκλησίας του Δήμου.

Αλλά ενώ η Σύγκλητος τον μισούσε για όλα αυτά, ο λαός αδιαφορούσε. Όταν κατά τον Ιούνιο του 132 π.α.χ.χ. εκλήθη ο δήμος προς εκλογή δημάρχων, ο αγροτικός πληθυσμός ελάχιστα μετείχε στην ψηφοφορία, ενώ η αντίπαλη πλευρά κατήλθε συμπαγής στον εκλογικό αγώνα. Αυτό το αντιλήφθηκαν από την πλευρά του Τιβερίου και έκριναν πως έπρεπε να αναβληθεί η διαδικασία, προς συγκέντρωση ψηφοφόρων από τους φίλους του που απουσίαζαν. Με παρατεταμένες αγορεύσεις και αντεγκλήσεις κατόρθωσαν να καταναλωθεί η ημέρα, χωρίς να διεξαχθεί η ψηφοφορία και με το πέρασμα της βραδιάς να αναβληθεί η εκλογή. Αλλά και την επομένη η επιτυχία δεν φαίνονταν εύκολη. Επί πλέον, μόλις άρχισε η ψηφοφορία οι αντίπαλοι άρχισαν να θορυβούν με τρόπο που να καθιστούν δύσκολη τη διεξαγωγή της. Ωστόσο, μέσα στην οχλαγωγία ο Τιβέριος μαθαίνει ότι οι εχθροί του από τη Σύγκλητο αποφάσισαν να τον φονεύσουν. Το καταγγέλλει λοιπόν στους φίλους του αλλά εκείνοι που βρίσκονταν μακρύτερα του δεν άκουσαν τα λόγια του. Βλέποντας όμως κίνηση γύρω του, αγνοώντας τι συνέβαινε, ερωτούσαν τους πάντες χωρίς όμως να είναι δυνατόν να ακούγονται ή να ακούν.

Μέσα από το θόρυβο και την σύγχυση εκείνη, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να ακουστεί ο Τιβέριος και θέλοντας να φανερώσει στους οπαδούς του, ότι μέγιστος κίνδυνος απειλεί τη δική του και δική τους ζωή, έθεσε το χέρι του πάνω στο κεφάλι του, για να δηλώσει με αυτό πως γι’ αυτό πρόκειται. Όσοι όμως από τους αντιπάλους του βρίσκονταν κοντά, βλέποντας την χειρονομία αυτή, νόμιζαν πως ο Τιβέριος ζητούσε να ανακηρυχθεί βασιλιάς και έσπευσαν στη Σύγκλητο για να το αναφέρουν. Οι συγκλητικοί ταράχθηκαν. Τότε, ο Σκηπίων ο Νασικάς πρότεινε να εκδοθεί δόγμα της Συγκλήτου, του οποίου να συνιστάται στον ύπατο η λήψη έκτατων μέτρων για την σωτηρία της πολιτείας. Η αρνητική απάντηση όμως που έδωσε ο ύπατος στον Νασικά, επέφερε έκρηξη της θυέλλης.

Ο Νασικάς όρμησε προς το Καπιτώλιο που βρίσκονταν ο Τιβέριος και οι δικοί του, τον ακολούθησαν και οι περισσότεροι από τους συγκλητικούς συνοδευόμενοι από ροπαλοφόρους και επιτέθηκαν στον Τιβέριο και στους οπαδούς του που ανέρχονταν στις τρεις χιλιάδες. Οι περισσότεροι τότε από αυτούς τράπηκαν σε φυγή και από τους εναπομείναντες φονεύθηκαν πάνω από τριακόσιους και μαζί και ο Τιβέριος. Αλλά ο Νασικάς δεν αρκέστηκε σε αυτό. Απαγόρευσε στον Γάϊο να θάψει το πτώμα του αδελφού του, και όχι μόνο αυτό, αλλά έριξε όλα τα πτώματα των φονευθέντων στον Τίβερη και άρχισε σκληρή καταδίωξη των περισωθέντων οπαδών του Τιβερίου. Πολλοί από αυτούς φονεύθηκαν, πολλοί εξορίστηκαν, χωρίς ούτε οι μεν, ούτε οι δε να υποβληθούν σε δίκη. Μεταξύ των φονευθέντων συγκαταλέγονταν και ο Διοφάνης, ο δε Βλόσιος κατάφερε να σωθεί και να καταφύγει στην Ανατολή. Παρά την επικράτηση τους όμως, οι αντίπαλοι του Τιβέριου φοβούντο τον λαό και δεν τόλμησαν να καταλύσουν τον αγροτικό νόμο. 

[Iblis]

Η ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ Η ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΕΣΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Ξεκίνησα την μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας με την σκέψη ότι η άμεση γνώση είναι πάντα κρυφή και συγκαλυμμένη πίσω από παραβολές και θρύλους, και ότι δύσκολα προσφέρεται στον οποιοδήποτε. Ήλπιζα βέβαια ότι ίσως βρω και κάποιες απαντήσεις όσον αφορά την αρχή του κόσμου αλλά και τον ρόλο και την μοίρα του ανθρώπου μέσα στο σύμπαν. Φυσικά θα ήταν αλαζονεία να διεκδικήσω την καινοτομία σ’ αυτή μου την σκέψη, γιατί άλλοι πριν από μένα το σκεφτήκανε και δουλέψανε πάνω σ’ αυτό.

Αρχίζοντας λοιπόν από την κοσμογονία η Μυθολογία μας περιλαμβάνει πολλές διηγήσεις για την αρχή των όντων. Η παλαιότερη ήταν εκείνη που αναφέρει ο Όμηρος ονομάζοντας τoν Ωκεανό αρχή πάντων. Ο Ωκεανός ήταν ένας ποτάμιος θεός που ενώθηκε με την Τηθύν

Σύμφωνα όμως με μια άλλη διήγηση που παραδόθηκε από παλιά ιερά κείμενα και την διηγιόνταν οι κυνηγοί και οι άνθρωποι των βουνών, στην αρχή υπήρξε η Νυξ, μπρος στην οποία ακόμη και ο Ζευς στέκει με θείο δέος. Η Νυξ ήταν ένα πουλί με μαύρα φτερά. Γονιμοποιημένη από τον άνεμο, η Νυξ γέννησε το ασημένιο αυγό στον απέραντο κόλπο της σκοτεινιάς. Από το αυγό βγήκε ο γιος του ανέμου που φυσά, ένας θεός με χρυσά φτερά. Ονομαζόταν Έρως, και ήταν Θεός της αγάπης. Ήταν ο νεότερος θεός και το άλλο του όνομα ήταν Φάνης, που εκφράζει αυτό που έκανε αμέσως μόλις βγήκε από το Αυγό, δηλ. να οδηγήσει όλα τα πράγματα στο φως και να φανερώσει ό,τι ήταν κρυμμένο μέσα στο Αυγό. Πάνω ήταν το κενό Ουρανός ή Χάος και κάτω και μέσα στο Αυγό ήταν η Γη. Ο Ουρανός και η Γη γέννησαν τον Ωκεανό και την Τηθύν

Η Τρίτη διήγηση για την αρχή των όντων προέρχεται από τον Ησίοδο που θεωρεί ότι πρώτα υπήρχε το Χάος, μετά η Γαία και ο Έρως που συγκλονίζει το σώμα και κυριαρχεί στο πνεύμα όλων των θεών και των ανθρώπων. Από το Χάος προέρχεται το Έρεβος, η άφωνη σκοτεινιά των βυθών και η Νυξ. Η Νύξ γέννησε τον Αιθέρα, το ουράνιο φώς και την Ημέρα που ενώθηκε ερωτικά με το Έρεβος.

Συνεχίζοντας την αφήγηση του Ησίοδου, η Γαία ενώθηκε με τον Ουρανό και του γέννησε εκτός από τους Τιτάνες και τις Τιτάνισσες , τον Ωκεανό, την Τηθύν, τους τρεις Κύκλωπες (Στερόπην, Βρόντην, και Αργην) και τους εκατόχγειρες.

ΟΡΦΕΑΣ
Ο Ορφέας υπήρξε ο πρώτος μεγάλος μυσταγωγός, ο πρώτος άνθρωπος δηλαδή που η διανόησή του με το μήκος των ακτίνων του έφθανε τα όρια άλλων υπέρτατων κόσμων και αντλούσε από εκεί την θεία γνώση, που με αυτήν κατανοείται η θεία δημιουργία, η εξέλιξη των νοητικών όντων καθώς και η είσοδός αυτών στη θεία μακαριότητα, που ακτινοβολεί, διότι αυτή εκδηλώνεται μόνο στις φύσεις των αθανάτων.
Ο Ορφέας την ιδεολογία του για την δημιουργία των κόσμων την διετύπωσε ως εξής.
Πριν από όλα υπήρχε ο χρόνος, που είναι το έκδηλο φαινόμενο της θείας δημιουργίας.
Ο χρόνος είναι το παράγωγο του πρωταρχικού νόμου, του νόμου της κινήσεως. Δεν μπορεί να νοηθεί η δημιουργία αν δεν εκινείτο το αιώνιο ουσιαστικό αίτιο. Ο χρόνος μας δίνει την έννοια της συναντήσεως και της συνεργασίας του Χάους, δηλαδή του άμορφου ουσιαστικού αιτίου της δημιουργίας των κόσμων, με το άλλο ουσιαστικό αίτιο που εννοούσαν οι Ορφικοί σαν χώρο.
Κατά τους Ορφικούς, δύο ουσιαστικά αίτια της δημιουργίας υπήρξαν. Η μονάδα και ο χώρος που υπάρχει εν συνεχεία στο άπειρο, και που συντελεί στην ενότητα.
Το πλήθος που ενώνεται με την μονάδα και που αποτέλεσε και αποτελεί το περιεχόμενο της, εμφανίζει το πρώτο κοσμογονικό αυγό, το πρώτο μορφικό φανέρωμα της δημιουργίας, μέσα στο οποίο υπήρχε κάθε τι που μεταγενέστερα εκδηλώθηκε σε λειτουργίες στους άπειρους κόσμους. Την μονάδα οι Ορφικοί την ονόμασαν αιθέρα .

Το Χάος, έλεγαν ότι ήταν η ουσία εκείνη που εμφάνισε την ύλη, διότι η ύλη όπως την γνωρίζουμε είναι κατάσταση της ουσίας του χάους, δεν ήταν αρχικώς τέτοια ούτε θα μείνει επ΄ άπειρον στην κατάσταση της ύλης. Την ουσία του χάους, η μονάδα την διαμόρφωσε στην κατάσταση της ύλης και στην μονάδα απομένει να μεταβάλει την κατάστασή της σε άλλη με μεγαλύτερη δυναμική. Έλεγαν επίσης, ότι από το κοσμογονικό αυγό, που προήλθε από το Χάος και την μονάδα, εκπορεύθηκε κατά πρώτον ο Φάνης η χρυσόφτερος Έρως, για τον οποίον οι μύστες της Ελευσίνος έλεγαν ότι είναι ο νεώτερος και αρχαιότερος από τους θεούς.
Είναι μια από τις αλληγορικές εικόνες των Ορφικών, που μέσα της εγκλείεται ένα πολύ μεγάλο μυστικό της δημιουργίας. Σχετική έννοια του Φάνητος μπορούμε να έχουμε από την λειτουργία του έρωτος, στην ενέργεια του οποίου οφείλεται η λειτουργία των μορφών των κόσμων και των όντων τους, η διανόησή τους και η εξέλιξη με την οποία συντελούνται οι μεταμορφώσεις από τις οποίες προάγεται η δυναμική ενέργεια. Ο Φάνης είναι ο πρωταρχικός νόμος της μονάδος από την συνεργασία της στις μορφές με την ουσία του χάους.

Μετά την παρουσία του Φάνητος, δημιουργήθηκε ο Ουρανός και η Γή, οι κόσμοι του Ουρανού και της Γης. Ο Ουρανός και η Γή λειτουργούν με τις δυνάμεις των ουσιών τους, οι δε δυνάμεις αυτές, έρχονται σε επιμειξία γάμου ώστε να διαπλάθονται οι μορφές των όντων της γης και συνεχώς να εξελίσσονται. Διότι οι επιμειξίες των δυνάμεων του ουρανού και της γης συνεχίζονται. Η εξέλιξη των μορφών των όντων της γης οφείλεται σ΄ αυτό το γεγονός. Η άνοδος με την εξέλιξη των μορφών των όντων στη γη έφερε στο είναι τις φύσεις των Τιτάνων.

Πρώτοι Τιτάνες ήταν ο Κρόνος και η Ρέα, από τους οποίους γεννήθηκαν οι θεοί. Τα παιδιά των Τιτάνων αυτών κατάπινε ο Κρόνος, δηλαδή τα παιδιά αυτά δεν μπορούσαν ψυχικώς να φύγουν από τις φύσεις των Τιτάνων, η ζωή τους περιοριζόταν στις φύσεις αυτές.

Η γέννηση του Διός αποτέλεσε την βάση της θεογονίας του Ορφέος, διότι το τέκνο τούτο της τιτανικής φύσης ετράφη με τροφή όχι τιτανικής φύσεως, αλλά με τροφή που του εδίδετο από πνευματική φύση ουρανίων όντων. Η τροφή αυτή έδωσε στον Δία τα μέσα για να κατανικήσει την τιτανική του φύση ώστε να μεταμορφωθεί σε άφθαρτη. Αλλά η νέα φύση του Διός δεν ήταν δυνατό να κυριαρχήσει επί του τιτανικού κόσμου. Κάτι άλλο υπέρτατο έπρεπε να αφομοιωθεί σ΄ αυτόν.

Σ΄ αυτό το σημείο ο Ορφέας εμφανίζει μια άλλη μεγαλειώδη αλληγορική εικόνα με την οποία αποκαλύπτει το υπέροχο της ενέργειας του Φάνητος. Σύμφωνα με αυτήν ο Θεός Ζευς κατάπιε τον Φάνητα και τον ένωσε με την μεταμορφωμένη τιτανική του φύση και από την στιγμή εκείνη εξεπορεύθη από την νέα φύση η άπειρη και μεγαλειώδης γνώση, με την οποία μετέστη στον ουρανό, τον κατέκτησε και έγινε ο χειριστής των νόμων του. Ελευθέρωσε τα αδέλφια του και μαζί με τα τέκνα του έλαβε τις κυριαρχίες των ωρών. Από τότε ο νοητικός κόσμος της γης ετέθη υπό την εξουσία των θεών.

Ο Φάνης εμφανίζεται σαν μια μορφή που η κεφαλή της ευρίσκεται στον ουρανό, τα πόδια της στην γή, και τα χέρια της καταλαμβάνουν τα σημεία του ορίζοντος (του ουράνιου ορίζοντος και της μεσημβρίας). Τα μάτια του Φάνητος είναι ο Ήλιος, η Σελήνη και όλο το άπειρο. Όταν από τα μάτια του Φάνητος τρέχουν δάκρυα γεννιέται το ανθρώπινο γένος ενώ από το γέλιο γεννιέται το γένος των αθανάτων. Ο Φάνης κατέχει όλα τα επίπεδα των κόσμων και ανάλογα με την δυναμική τους κατάσταση δημιουργεί διατηρεί και μεταμορφώνει τις μορφές των νοητικών όντων των κόσμων.
Ο ορφισμός τελικά πρόβαλε την αρχή της ατομικής σωτηρίας που δύσκολα επιτυγχάνεται.

Η Ορφική θεογονία αποτελεί πνευματικό οικοδόμημα, το οποίο εγκλείει ιδέες που αναπτύχθηκαν στην εποχή μας και επιδέχεται πλήρη φυσική και φιλοσοφική ερμηνεία στα πλαίσια της σύγχρονης επιστήμης.

Οι γενεολογίες των θεών απεικονίζουν τις εξελικτικές φάσεις της δημιουργίας του υλικού κόσμου από τις πρώτες αρχές, ενώ κάθε θεότητα συμβολίζει την κατάσταση ενός υλικού σώματος ή τις δυνάμεις που απορρέουν απ΄ αυτό. Οι συζεύξεις των θεών κατά την ανθρωπομορφική παράσταση τους σκοπό έχουν να εκφράσουν τις δημιουργικές δυνάμεις των αρχών που εκπροσωπούν τα ζεύγη των θεών. Οι ακρωτηριασμοί του Ουρανού και του Κρόνου είναι συμβολικές εκφράσεις του τέλους κάποιων φάσεων της δημιουργίας. Ο λόγος για τον οποίο κάθε νέα τάξη θεών νικούσε εκείνη από την οποία είχε προέλθει είναι ότι οι παλαιοί και οι νέοι θεοί αποτελούσαν έκφραση των ιδίων αρχών σε άλλη φάση εξέλιξης του κόσμου.

Από τότε που ανέλαβε την ηγεμονία των θεών ο Ζεύς θεωρήθηκε ότι όλα προήλθαν απ΄ αυτόν, γιατί εσώκλειε δυναμικά τις πρώτες αρχές που έδρασαν σε άλλες φάσεις της δημιουργίας. Έτσι οι έρωτες του Διός συμβολίζουν τις ιδιότητες της πρώτης αρχής, τα δε παιδιά του συμβολίζουν τις δυνάμεις που απορρέουν από αυτήν και δημιουργούν τα πάντα εισδύοντας σε ολόκληρο το σύμπαν. Το σύμπαν δεν δημιουργήθηκε τυχαία. Διέπεται από κάποια νομοτέλεια που εγκλείει μέσα της τις εκφράσεις όλων των νόμων που ισχύουν σ΄ αυτό.

ΘΕΟΓΟΝΙΑ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ

ΧΡΟΝΟΣ β€" ΑΔΡΑΣΤΕΙΑ ΝΥΞ
ΧΑΟΣ β€"ΕΡΕΒΟΣ-ΑΙΘΗΡ (1Η ΕΠΟΧΗ )
ΩΟΝ (2Η ΕΠΟΧΗ)
ΦΑΝΗΣ η ΕΡΩΤΑΣ β€"ΝΥΧΤΑ (3Η ΕΠΟΧΗ)
ΟΥΡΑΝΟΣ-ΓΗ (4Η ΕΠΟΧΗ)
ΖΕΥΣ-ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ (5Η ΕΠΟΧΗ)
ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΖΑΓΡΕΑΣ (6Η ΕΠΟΧΗ)

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Ο Διόνυσος ήταν γιος του Δία και της Σεμέλης.Ο Δίας ερωτεύτηκε την κόρη του Κάδμου και με την μορφή χρυσής βροχής ήρθε κοντά της και έμεινε έγκυος στον Διόνυσο. Για να αποφύγει την ζήλια της Ήρας που ήθελε να κάνει κακό στο έμβρυο ο Δίας το έραψε στον μηρό του.Όταν ο Διόνυσος συμπλήρωσε τους εννιά μήνες κύησης ο Ζευς έκοψε τα ράμματα και τον γέννησε ξανά . Γι΄ αυτό ο Διόνυσος ονομάστηκε ΄΄Διμήτωρ΄΄ και ΄΄Δισσοτόκος΄΄.. Διόνυσος θα πει ενυξε τον Δία.

Ο μύθος του Διόνυσου Ζαγρέα δημιουργήθηκε με την επίδραση του Ορφισμού.

Ο Ζεύς έσμιξε με την Περσεφόνη που την σίμωσε σαν φίδι και γέννησε ένα βρέφος με κέρατα τον Ζαγρέα και του έδωσε το σκήπτρο τον κεραυνό και την βροχή του. Η Ήρα που ζήλευε το νόθο παιδί του Δία έβαλε τους τιτάνες να το σκοτώσουν, διαμελίζοντας τον σε επτά κομμάτια. Η θεά της σοφίας η Αθηνά πρόλαβε και πήρε την καρδιά του και την παρέδωσε στον Δία, ο οποίος την χρησιμοποίησε για την δημιουργία ενός νέου Διόνυσου που λέγεται Διόνυσος ο Ελευθερεύς. Σ’ αυτόν ανέθεσε ο Ζευς να απελευθερώσει τις ανθρώπινες ψυχές από τις τιτανικές τους φύσεις.
Με αυτόν τον μύθο ο Ορφέας θέλει να μας πει ότι όλες οι ανθρώπινες φύσεις φέρουν ένα μέρος της διπλής φύσεως του Διόνυσου, αλλά αυτό δεν μπορεί να φέρει τις ψυχές τους στο γένος των αθανάτων. Για να γίνει αυτό πρέπει στις φύσεις αυτές να αφομοιωθεί ολόκληρη η φύση του Διόνυσου.
Ο Διόνυσος ο Ζαγρέας είναι μια υποχθόνια θεότης που εκφράζει τον πρωτογονισμό του απειθάρχητου πόθου ή την υπερβολή του πόθου που φθάνει έως την αλλοφροσύνη,την αποχαλίνωση και την εύκολη πτώση. Ο δε διαμελισμός που υφίσταται εκφράζει την πλήρη αποπνευματοποίηση του ανθρώπινου ψυχισμού λόγω των αντιφατικών πόθων του. Η γοητεία την διονυσιακής αποπνευματοποίησης είναι βαθιά κρυμμένη στο υποσυνείδητο του ανθρώπου

Ο Διόνυσος παριστάνει την επιθυμία της θεότητας να εκδηλωθεί στη ζωή και υλικά. Συμβολίζει τη δύναμη του πνεύματος που ενσαρκώνεται στη φύση, ανταποκρίνεται στο δαίμονα, στο πνεύμα της ξέφρενης επιθυμίας, της ατομικότητας και της ελευθερίας του ανθρώπου, της ζωικής ενέργειας που φθάνει στη συνείδηση από την ηδονή και τον πόνο ,ανάμεσα στη φρίκη του θανάτου και το μεθύσι της ανάστασης. Αυτός καίγεται από τον πόθο της αδιάκοπης μεταμόρφωσης. Ο Διόνυσος είναι ο ελληνικός δαίμονας. Αλλά ένας δαίμονας που θυσιάζεται και αφήνεται να κατασπαραχθεί από τους Τιτάνες για να ξαναγεννηθεί.

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΙΔΙΚΗΣ

Στην ιστορία αυτή για τον έρωτά του προς την Ευρυδίκη που συνήθως ερμηνεύεται σαν μια αισθηματική και συγκινητική ιστορία, εκφράζεται συμβολικά ο διονυσιακός χαρακτήρας του Ορφέα. Ο σπαραγμός που προκαλείται από του έντονους αλλά αντιφατικά αποπνευματοποιημένους πόθους.

Ο μύθος της Ευρυδίκης είναι στην πραγματικότητα η ιστορία της ψυχικής κατάστασης του Ορφέα. Η Ευρυδίκη είναι η ανώτερη όψη του Ορφέα η απολλωνιακή του δύναμη .Ο θάνατός της συμβολίζει την εξαφάνιση της ύψιστης δύναμης, του ανώτερου σκοπού, δηλ. την αποπνευματοποίηση του. Η Ευρυδίκη πεθαίνει από δαγκωματιά φιδιού και η ψυχική δύναμη του Ορφέα αργοπεθαίνει εξαιτίας της ματαιοδοξίας του καλλιτέχνη που τον κάνει να πιστεύει ότι δικαιωματικά του ανήκει όλος κόσμος και οι απολαύσεις του. Σύμβολο της επιθυμίας, της εναρμόνισης και της δημιουργικής συγκέντρωσης η Ευρυδίκη αντιτάσσεται στον διονυσιακό πολλαπλασιασμό των πόθων ο Ορφέας που ανίκανος να την αγαπήσει χάνεται στον κάτω κόσμο σύμβολο του κολαστικού υποσυνείδητου. Η Ευρυδίκη δεν είναι παρά μια σκιά γι΄ αυτόν.
Στην πραγματικότητα ο Ορφέας είναι αυτός που πεθαίνει. Ο αμφιθυμικός του έρωτας είναι αυτός που τον κατασπαράζει και τον βασανίζει. Κατεβαίνει στο βασίλειο των σκιών και ψάχνει να την βρει, έχει μετανιώσει, αλλά για να ξανασμίξει με την Ευρυδίκη του (ο μύθος το λεει καθαρά) θα πρέπει να δείξει την ύψιστη μεταμέλεια. Η παραμικρή ένδειξη νοσταλγίας για την γοητεία του υποσυνείδητου θα τον καθιστούσε ανάξιο της εύνοιας που του έδειξε ο θεός. Όμως παρ’ όλα αυτά ο έρωτας δεν κατάφερε να γιατρέψει τον Ορφέα. Δεν άντεξε και υπέκυψε στον πειρασμό να κοιτάξει πίσω. Όμως η Ευρυδίκη εξαφανίζεται για πάντα. Ο Ορφέας υποβάλλεται στην τιμωρία που ακολουθεί μοιραία την άμετρη αστάθειά του.
Αυτός ο μύθος απεικο&

[Iblis]

Των ρασοφόρων ο εσμός

Η επιβολή του Χριστιανισμού στα ευρωπαϊκά Έθνη, εισήγαγε στον κόσμο των Β«παγανιστώνΒ», όχι μόνο τον βίαιο εξαναγκασμό τους μέχρι την στιγμή της βαπτίσεώς τους ώστε να μιανθούν από το Β«προπατορικό αμάρτημαΒ», αλλά και πολλά άλλα εξίσου ανύπαρκτα ενοχικά συμπλέγματα. Ποτέ οι ιεραπόστολοι δεν κατέβασαν τα όπλα ενάντια στον ανθρώπινο πολιτισμό και ενάντια στην ανθρώπινη φύση. Μόλις ο Β«παγανιστήςΒ» αντίπαλος Β«επείθετοΒ» να βαπτισθεί θεόδουλος, τις περισσότερες φορές μάλιστα με βία και απειλές αφανισμού, η φύση του χριστιανικού στρατιωτικού πολέμου άλλαζε και στόχος πλέον δεν είναι ο φυσικός εξανδραποδισμός αλλά η συνείδηση του νεοπροσύλητου. Μπορεί η χριστιανική προπαγάνδα να δογματίζει ότι μέσω ενός βαπτίσματος μαγικής πρακτικής και μάλιστα μαύρης ο δικτάτορας Γιαχβέ με τον ανέραστο Β«ΥιόΒ» του καλωσορίζουν τάχα τον προσήλυτο στις ψυχοβόρες αγκαλιές τους, όμως αυτά πείθουν μόνο τους αφελείς και όσους είναι προγραμματισμένοι να τα δεχθούν (ή προγραμματισμένοι να δέχονται το ο,τιδήποτε).

Για να μπορέσει να εδραιωθεί ο Χριστιανισμός στην συνείδηση και τον ψυχισμό των πιστών του, δεν αρκεί ένα απλό βάπτισμα, Εάν αρκούσε, τότε η χριστιανική προπαγάνδα θα επαφιόταν μόνο σ΄ αυτό και δεν θα συνεχιζόταν αδιάλειπτη, καθ΄ όλη την διάρκεια του βίου. Χρειάζεται αντίθετα να οργανωθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός ποδηγέτησης των επιθυμιών, της λογικής σκέψης, των ενστίκτων, ένας μηχανισμός ο οποίος παραλαμβάνει τον άνθρωπο από νήπιο ακόμη και διαμορφώνει τις μελλοντικές πράξεις και σκέψεις του, σύμφωνα με τις μισανθρωπικές επιδιώξεις του Χριστιανισμού. Στην περίπτωση μάλιστα της ελληνόφωνης εκδοχής του χριστιανορθόδοξου ολοκληρωτισμού, ο τελευταίος έχει στην διάθεσή του τους κρατικούς θεσμούς για να περατώσει το προσηλυτιστικό του έργο. Η ανυπέρβλητη δυσκολία που θα συναντήσει ο μονοθεϊσμός για να τοποθετήσει την δογματική κοσμοθεωρία του εκτός του ορισμού τού Ολοκληρωτισμού, είναι δεδομένη.

Ποτέ ένα βάπτισμα στην παράνοια του Ιουδαιοχριστιανισμού δεν θα ήταν από μόνο του αρκετό για να κατασκευάσει φανατικούς. Η συνταγή κατασκευής φανατικών είναι γνωστή. Από την απαρχή της επέκτασης αυτού του φαιού καρκινώματος μέχρι σήμερα, η ιουδαιοχριστιανική ορθοδοξία ασκείται στον συνεχή προσηλυτισμό μέσα από τους κρατικούς φορείς, αρνούμενη ουσιαστικά να κατεβάσει τα όπλα απέναντι στο ανθρώπινο είδος και απέναντι στην αξιοπρέπεια του. Και είναι αυτή η ίδια η άρνηση, που συνδράμει τον Χριστιανισμό, από τότε που άρχισε να κατασφάζει ανθρώπους οι οποίοι απλώς… πίστευαν άλλα πράγματα, και είναι αυτή η ίδια η ένταση με την οποία έμειναν προτεταμένα τα όπλα της μισαλλοδοξίας απέναντι στους προσήλυτους. Μόνο που τώρα πλέον οι δημόσιες δηλώσεις υποτέλειας και οι μαζικές βαπτίσεις, έδωσαν την θέση τους στις αλλεπάλληλες εξομολογήσεις των θυμάτων ως επιβεβαίωση μιας διαρκούς πίστης, μόνο που τώρα πλέον οι πυρές που καταβρόχθισαν τους αμετανόητους Β«άπιστουςΒ» και Β«ειδωλολάτρεςΒ», αντικαταστάθηκαν από τις γονυκλισίες και τους εξαναγκαστικούς εκκλησιασμούς προς δόξα ενός κτηνώδους Β«ΘεούΒ», ο οποίος θέλει να δει δούλη του ολόκληρη την ανθρωπότητα: Β«όταν τα πάντα θα έχουν υποταχθεί σε αυτόν, τότε και αυτός ο Υιός θα υποταχθεί σε εκείνον που υπέταξε σε αυτόν τα πάντα, ώστε ο Θεός να κυριαρχεί πλέον στα πάνταΒ» (Σαύλου Β«Α προς ΚορινθίουςΒ» 13. 28).

Αυτό που περίμενε τους νεοπροσύλητους μετά το εξαναγκαστικό βάπτισμα, ήταν ένας μηχανισμός συνεχούς ψυχικού βασανισμού με σκοπό την σύνθλιψη, τής μέχρι τότε φυσικής συνείδησης. Τους περίμενε ένας μηχανισμός καταρράκωσης της προσωπικότητας με σκοπό την αλλαγή του τρόπου σκέψης τους, ένας μηχανισμός που επίσης αποσκοπεί στην αλλαγή τού τρόπου θέασης του Κόσμου. Πρώτος ο Χριστιανισμός εισήγαγε την φασιστική αρχή τής συλλογικής ευθύνης στο ανθρώπινο φαντασιακό, αντιμετωπίζοντας όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους ως τάχα… αμαρτωλούς, και εν δυνάμει όργανα του κατασκευασμένου από αυτούς τους ίδιους τους χριστιανούς Β«πατέρεςΒ» Σατανά. Αυτή η νέα θεώρηση του Κόσμου, απετέλεσε μια πραγματική επανάσταση (με αρνητικό πρόσημο) στην παγκόσμια Ιστορία. Στην ουσία επρόκειτο για την δημιουργία ενός νέου Β«σύμπαντοςΒ» μέσα στο οποίο κυριαρχούν οι προλήψεις, οι δεισιδαιμονίες, οι ενοχές, και στο οποίο οποιαδήποτε κριτική σκέψη, ή οποιαδήποτε εκδήλωση διαφορετικότητας, ή ακόμα και οποιαδήποτε απόλαυση, ήσαν καταραμένες, ως τάχα δαιμονικές ψευδαισθήσεις, ενός νέου Β«σύμπαντοςΒ» που απαιτούσε στο εξής την φυσική εξόντωση των Β«απίστωνΒ» στο όνομα του ψευτο-Β«ΘεούΒ» της ψευτο-Β«ΑγάπηςΒ», ο οποίος δεν ανέχεται πολυαρχίες και ετεροδοξίες.

Β«Ο Χριστιανισμός υπήρξε μία μεγάλη καταστροφή… ωστόσο το πρόβλημα δεν είναι πόσο καταστροφικός υπήρξε, αλλά ότι αποτελεί όχι μόνο ένα λανθασμένο δόγμα μα και ένα σύστημα εξουσίας με βλαβερά κοινωνικά αποτελέσματα… Ας ξεκινήσουμε από την ανεκτικότητα. Σε γενικές γραμμές ο Παγανισμός υπήρξε ανεκτικός. Η μη ανεκτικότητα εμφανίζεται με τον Χριστιανισμό: η ιδέα της αίρεσης είναι το αποτέλεσμά του, καθώς το χριστιανικό κράτος χρησιμοποιεί την εξουσία του για να επιβάλει την ομοιομορφία στα ανθρώπινα μυαλά εκεί που τα δικά τους επιχειρήματα έχουν αχρηστευθεί. Η έλλειψη ανεκτικότητας του Χριστιανισμού αποκτά την πιο αποκρουστική μορφή της στην μοχθηρία του δόγματος, στο όνομα της οποίας ενήργησαν οι δήμιοι της Ιεράς Εξέτασης. Το ενδιαφέρον του Χριστιανισμού για το τι πιστεύουν οι άπιστοι και οι αιρετικοί στηρίζεται σε ένα μίσος για τον κόσμο και την σάρκαΒ» (Alan Ryan, πρύτανης του Β«New CollegeΒ» της Οξφόρδης). Η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα. Είναι η ιστορία της αιματοβαμμένης χριστιανοσύνης, στην προσπάθεια της να καταστείλει με όλα τα μέσα, την φυσική ροπή των ανθρώπων να τείνουν προς τον Εθνισμό τους, προς τον θρησκευτικό και πολιτισμικό διαφορισμό, είναι η Ιστορία μιας αδίστακτης εξουσιαστικής σέκτας που αρνείται επιδεικτικά μέχρι σήμερα να κατεβάσει τα όπλα, απέναντι στην θρησκευτική ελευθερία, την ανθρώπινη φύση και την αξιοπρέπεια.

Κάνοντας λόγο παραπάνω για την πρώτη πραγματική επανάσταση (με αρνητικό πρόσημο) που κατάφερε να κάνει ο Χριστιανισμός, σίγουρα θα υπάρξουν αντιρρήσεις, ωστόσο δεν πρέπει να συγχέονται οι εξεγέρσεις όπως αυτή του Σπάρτακου ή η Οκτωβριανή με την καθεαυτή έννοια τής Β«επανάστασηςΒ». Η δεύτερη πραγματική επανάσταση ήταν η Γαλλική Επανάσταση του 1789 που επέφερε σημαντικές δομικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων. Αν και περιόρισε όμως αποφασιστικά τις δυνατότητες τού μονοθεϊστικού μοντέλου θέασης τού Κόσμου και περιόρισε την δυνατότητα καταστολής της ελευθερίας του λόγου, της κριτικής και της έρευνας, εν τούτοις παρέμεινε και αυτή ανολοκλήρωτη. Αυτό που βιώνουμε εμείς σήμερα ως (μερική) ελευθερία λόγου, πρόκειται ουσιαστικά για έναν απόηχο εκείνης ακριβώς της επανάστασης, ένας απόηχος όμως, ο οποίος δεν έχει ουσιαστικό πλέον αντίκτυπο ως ζωντανός λόγος, σε μια κοινωνία που αρέσκεται να παρακολουθεί κανιβαλικά την κανιβαλική T.V., αντί να υπερασπίζεται τα κεκτημένα δικαιώματά της, να στοχάζεται και να πραγματώνει τα οράματά της. Όσο δε, θα παραμένει ως τέτοιος (ένας αδιευκρίνιστος απόηχος), θα φθίνει σαν φανταστική ηχώ κάποιων αλλόκοτων προσδοκιών για Ελευθερία, Ισονομία, Ετερότητα, Αυτοθέσμιση και Δικαιοκρισία.

Ταυτόσημη με την σημερινή χρήση της ελευθερίας του λόγου, είναι και η (μερική) ανεκτικότητα που φαίνεται ότι υπάρχει, μόνο που αυτή η ανεκτικότητα δεν είναι αποτέλεσμα μιας κοινωνικής κατάκτησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη, αλλά μάλλον ακολουθείται εθιστικά σαν αποτέλεσμα μιας εγκατάλειψης της ενασχόλησης με την κατανόηση της ετερότητας του άλλου (λόγω χρόνου), δηλαδή μια εγκατάλειψη ενασχόλησης με τα κοινά. Πρόκειται επομένως όπως και στην περίπτωση της (μερικής) ελευθερίας του λόγου, για μια απλή παραχώρηση του συστήματος προς τους υπηκόους του. Αυτό σημαίνει, ότι εάν οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν, είναι πολύ εύκολο τόσο αυτή η (μερική) ελευθερία να καταργηθεί σιωπηλά, χωρίς πολύ θόρυβο όσο και η (μερική) ανεκτικότητα, εφόσον δεν θα υπάρχει κανείς να υπερασπιστεί ιδέες, οι οποίες δεν αποφέρουν χρηματικό κέρδος.

Ο Ερνέστος Ρενάν στο ορισμό τού Έθνους που δίνει, αναφέρει ότι Β«tο Έθνος είναι ένα καθημερινό δημοψήφισμαΒ». Το ίδιο καλούνται να πράξουν καθημερινά και τα μέλη μιας πραγματικής και όχι κατά παραχώρηση Δημοκρατίας. Όταν λοιπόν λ.χ. ο Β«μέγας των ημερώνΒ» κύριος Παρασκευαΐδης απαιτήσει ωσάν αυτοκράτορας από τηλεοπτικό δίαυλο να μην μεταδώσει κινηματογραφικό έργο που δεν ανταποκρίνεται στις μισαλλόδοξες προδιαγραφές της κρατούσης Θρησκείας και ο τηλεοπτικός δίαυλος υπακούσει πειθήνια, τότε είναι χρέος όλων των ελευθεροπρεπών πολιτών να οργανώσουν διαδήλωση διαμαρτυρίας έξω από την μητρόπολη και να προχωρήσουν σε δημόσια προβολή του έργου. Έτσι γίνεται η υπεράσπιση της πραγματικής Δημοκρατίας από τις επιθέσεις των δεδηλωμένων εχθρών της, με καθημερινούς αγώνες β€" καθημερινά δημοψηφίσματα.

Είναι τόσο μεγάλη η διαπλοκή της ελλαδικής Ορθοδοξίας με το σχεδόν υπόδουλο σε αυτήν νεοελληνικό Κράτος και τόσο βαθύς ο πνευματικός έλεγχος που ακούν οι μεσαιωνιστές ρασοφόροι επάνω στην απροστάτευτη νεοελληνική κοινωνία, ώστε έχουν φτάσει στο σημείο να ισχυρίζονται ότι ο θρασύς παρασιτισμός τους σε βάρος μίας εξουθενωμένης οικονομίας, τα κομποδέματα των 1,9 δις (για ώρα ανάγκης !), οι αυθαίρετες ελέω Ναοδομίας βίλες, οι παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, η συνδιαλλαγή με τους εμπόρους ναρκωτικών και μύρια όσα, αποτελούν τάχα... αναπόσπαστο θεσμό του Κράτους! Από πότε όμως η απυρόβλητη σεξουαλική διαστροφή, οι αλλεπάλληλοι σωματικοί και ψυχικοί βιασμοί πάμπολλων παιδιών, η τρομοκράτηση εύπλαστων ψυχών και η διαβουκόληση μαζών Β«προγραμματισμένωνΒ» ενηλίκων αναρριχήθηκαν από τον βόρβορο του αρνισήζωου Μονοθεϊσμού για να θρονιαστούν σε δήθεν... Β«αναγκαίο θεσμόΒ» (sic) μιας αιχμάλωτης Πολιτείας που ωστόσο επιθυμεί σφόδρα να αυτοπεριγράφεται ως Β«δημοκρατίαΒ»; Όχι μόνο δεν αποτελεί θεσμό τής όποιας δημοκρατικής πολιτείας το ορθόδοξο ρασοφοριάτο και ο Β«αόρατος στρατόςΒ» των παρατρεχάμενων και διαπλεκόμενων που λυσσαλέα το στηρίζει να μην... πέσει και τσακιστεί, αλλά παραμένει ένας άθλιος εσμός εθνοπροδοτών, βιτσιόζων, αρχομανών και χρηματολάγνων, εν Χριστώ υποκριτών, με κρατική (προς το παρόν) βούλα.

[Iblis]

Β«Ιστορικοί, πάψτε τα παραμύθια!Β»

(Το κείμενο που ακολουθεί έχει γραφεί από τον πρωτοστάτη του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού Βολταίρο, και όμως, παρά το πέρασμα των δεκαετιών και των αιώνων, εξακολουθεί να παραμένει ολόφρεσκο και παντοτινά επίκαιρο, αφού ακόμα και σήμερα πολλές πλευρές της επίσημης Ιστορίας είναι χαλκευμένες από τους κρατούντες, και σε πάρα πολλά σημεία τα παραμύθια παρουσιάζονται σαν τάχα ιστορική πραγματικότητα αλλά και αντίστροφα, με σκοπό την διαιώνιση του ελέγχου των μυαλών).

Σε όλους μας διδάσκεται από τα πρώτα μας κιόλας χρόνια μία ιστορική χρονολόγηση που έχει αποδειχθεί εσφαλμένη. Μας παρέχονται κάθε είδους δάσκαλοι, εκτός από δάσκαλους που μπορούν να μας διδάξουν πώς να σκεφτόμαστε. Ακόμα και οι πιο καλλιεργημένοι άνθρωποι, ακόμα και εκείνοι που έχουν την μεγαλύτερη ευφράδεια, δεν έχουν κάνει τίποτε περισσότερο από το να υπηρετήσουν τον θρόνο του λάθους αντί να το ανατρέψουν. Ο Μποσιέ (Bossuet) με την υποτιθέμενη Β«Histoire UniverselleΒ» (Β«Οικουμενική ΙστορίαΒ») που έχει παρουσιάσει, αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα, αφού αυτή δεν είναι παρά η Ιστορία 4 ή 5 λαών, και κυρίως του μικρού Ιουδαϊκού έθνους, το οποίο αγνοήθηκε ή μάλλον περιφρονήθηκε από τα υπόλοιπα έθνη και στο οποίο όμως αυτός ανάγει όλα τα γεγονότα, λέγοντας μάλιστα γι’ αυτό ότι προς χάρη του έγιναν τα πάντα, όπως λ.χ. κάποιος συγγραφέας από την Κορνουάλη να ισχυριζόταν ότι τίποτε δεν συνέβη στην Ρωμαϊκή Ιστορία παρά μόνον όσα συνέβησαν σε εκείνη την απόμακρη επαρχία των Ουαλών. Πρόκειται συνεπώς για έναν άνθρωπο που προσπαθεί επίμονα να παρουσιάσει απλές πέτρες για χρυσό.

Τώρα ακριβώς πέφτω εντελώς τυχαία επάνω σε ένα σημείο της Β«Histoire UniverselleΒ» του, το οποίο αναφέρεται στις αιρέσεις: Β«αυτές οι αιρέσεις β€"γράφει ο Μποσιέ- τις οποίες προανέφερε ο Ιησούς Χριστός…». Εάν εμείς κάνουμε το σφάλμα να πάρουμε στα σοβαρά την πιο πάνω φράση, θα ήταν σαν να δεχόμασταν ότι ο Ιησούς είχε μιλήσει σε υπερεκατό σημεία της Καινής Διαθήκης για τις διάφορες απόψεις που θα προέκυπταν στις δογματικές ερμηνείες του Χριστιανισμού μέσα από τους αιώνες. Η ωμή αλήθεια είναι όμως ότι αυτός δεν ανέφερε πουθενά κάτι περί αιρέσεων. Ο ίδιος ο όρος Β«αίρεσηΒ» δεν ανευρίσκεται σε κανένα από τα Ευαγγέλια και είναι προφανές ότι δεν χρησιμοποιείτο καν την εποχή που αυτά γράφτηκαν, αφού σε κανένα επίσης δεν ανευρίσκεται ο όρος Β«δόγμαΒ». Καθώς ο ίδιος ο Ιησούς δεν ανήγγειλε κανένα απολύτως δόγμα, δεν θα μπορούσε να αναγγείλει και καμμία απολύτως αίρεση. Ποτέ δεν είπε στα κηρύγματά του προς τους πιστούς του ή προς τους μαθητές του πράγματα όπως Β«θα πιστεύετε ότι η μητέρα μου ήταν παρθένα, ότι εγώ είμαι ομοούσιος με τον Θεό, ότι έχω δύο βουλήσεις, ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Πατέρα και από τον Υιό, θα πιστεύετε επίσης στην μετουσίωση κ.ο.κ.Β».

Κοντολογίς, τίποτε απολύτως δεν υπάρχει στα Ευαγγέλια που να έχει έστω και την ελάχιστη σχέση με τα δόγματα που επέβαλε ο Χριστιανισμός με το πρόσχημα ότι ήταν θέλημα Θεού οι μαθητές του Ιησού και οι μαθητές αυτών των μαθητών να τα αναγγείλουν και να τα εξηγήσουν στους κατοπινούς αιώνες. Αλλά ο ίδιος ο Ιησούς, κατά τα γραφόμενα των Ευαγγελίων, δεν έχει πει ποτέ ούτε μία λέξη για αυτά τα δόγματα, που προφανώς και ο ίδιος τα αγνοούσε, όπως δεν έχει πει και για τις φυσικές εναντίον τους αμφισβητήσεις τις οποίες αυτά τα ίδια δόγματα θα γεννήσουν πολλούς αιώνες μετά από την εποχή του. Για τους μόνους που είχε μιλήσει, ήταν οι κατ’ αυτόν Β«ψευδοπροφήτεςΒ», οι οποίοι όμως όλοι ήσαν προγενέστεροί του…

…Γιατί ο Μποσιέ έχει παραποιήσει τα πράγματα με τρόπο τόσο θρασύ; Γιατί κανένας έως τώρα δεν έχει καταγγείλει αυτή την ανακρίβειά του; Το μόνο σίγουρο είναι ότι ήταν βέβαιος πως το έθνος του θα διάβαζε μόνον επιφανειακά την ωραία οικουμενική του αφήγηση και πως οι αμαθείς θα πίστευαν μέχρι και την τελευταία του λέξη, καθώς μάλιστα ο λόγος του έχει ευφράδεια, γινόμενος ακόμα περισσότερο παραπλανητικός.

Αμέσως μόλις ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας σφαζόταν από τους πραιτωριανούς, τα κοράκια της συγγραφής έπεφταν όχι επάνω στο φυσικό του πτώμα, αλλά επάνω στο πτώμα της φήμης του. Συγκέντρωναν όλα τα κουτσομπολιά της Ρώμης, χωρίς ποτέ να σκεφθούν ότι αυτού του είδους τα κουτσομπολιά είναι σχεδόν πάντοτε τα ίδια και τα ίδια. Και γράφουν λ.χ. ότι ο Καλιγούλας είχε τάχα γράψει επάνω σε κάποιες κερωμένες πλάκες τα ονόματα εκείνων που έπρεπε να θανατωθούν αμέσως, και ότι τάχα κάποιοι από αυτούς που είδαν τις πλάκες των προγραφών, έσπευσαν να τον σκοτώσουν. Αν και μάλλον αποτελεί ιδιόρρυθμη τρέλλα το να γράφει κανείς Β«προσοχή, την τάδε ημέρα πρέπει να διατάξω να δολοφονήσουν αυτόν και εκείνον τον συγκλητικόΒ», εν τούτοις δέχομαι την πιθανότητα ο Καλιγούλας να είχε διαπράξει μία τέτοια απερισκεψία. Αλλά όλως περιέργως το ίδιο παρουσιάζεται να κάνει και ο Δομιτιανός και πολύ αργότερα ο Κόμοδος. Το όλο πράγμα τελικά γίνεται γελοίο δίχως την ελάχιστη σοβαρότητα που χρειάζεται για να μπορεί να γίνει έστω και στο ελάχιστο πιστευτό.

Όλα εκείνα που μας αφηγούνται για τον Κόμοδο, είναι στ’ αλήθεια πρωτόγνωρα. Πώς μπορεί να πιστέψει κάποιος λογικός άνθρωπος ότι τάχα όταν ένας Ρωμαίος πολίτης ήθελε να απαλλαγεί από έναν εχθρό του πλήρωνε τον αυτοκράτορα, που αναλάμβανε ο ίδιος την δολοφονία; Πώς μπορεί να πιστέψει ότι τάχα ο Κόμοδος, όταν είδε κάποτε να περάνει ένας παχύσαρκος, του ξέσκισε την κοιλιά για να τον κάνει πιο λεπτό; Χρειάζεται επίσης να είμαστε εντελώς ηλίθιοι για να πιστέψουμε και όλα εκείνα που αφηγούνται ορισμένοι για τον Ηλιογάβαλο… σκοτώνει, λεηλατεί, σφάζει, δηλητηριάζει. Ποιος όμως ήταν αυτός ο Ηλιογάβαλος, Τίποτε περισσότερο από ένα παιδί μεταξύ 13 και 14 ετών, το οποίο η μητέρα του και η γιαγιά του το έκαναν αυτοκράτορα για να αντιμάχονται μετά ανάμεσά τους για την ανώτατη εξουσία στο δικό του όνομα.

Με αυτόν τον τρόπο γράφτηκε ωστόσο μετά από τον Τάκιτο η Ρωμαϊκή Ιστορία. Υπάρχει ωστόσο και μία άλλη Ιστορία ακόμα πιο γελοία. Είναι η Ιστορία του Βυζαντίου. Μία εντελώς ανάξια συλλογή πομπωδών ρητορειών και θαυμάτων και τίποτε άλλο. Είναι το όνειδος του ανθρώπινου πνεύματος, όπως ακριβώς ήταν το όνειδος της γης η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι Τούρκοι τουλάχιστον αποδείχθηκαν πιο συνετοί. Την συνέτριψαν, το απόλαυσαν και δεν έγραψαν παρά πολύ ολίγα.

Βολταίρος

(Από την συλλογή δοκιμίων Voltaire, Β«Il pirronismo della storia e altri scritti storiciΒ», Edizioni Β«MedusaΒ», 2005)

[Iblis]

Ευρωπαϊκός και Νεοελληνικός Διαφωτισμός

Ως Β«ΔιαφωτισμόΒ» χαρακτηρίζουμε την ευρωπαϊκή εκείνη κίνηση, που τα ειδικά γνώρισμά της είναι η απόλυτη πεποίθηση και πίστη στην ικανότητα του λόγου να βοηθήσει στην κατανόηση της πραγματικότητας. Ο Διαφωτισμός προσπαθούσε να διδάξει τους ανθρώπους να ερευνήσουν σε βάθος και να υποβάλουν σε κριτική όλες τις καθιερωμένες αρχές και εξουσίες, που προέρχονταν από το Μεσαίωνα, ξεχωρίζοντας την γνώση από τις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Ο ΕΥΡΩΠΑΊΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ Β«ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΣΤΕΣΒ»

Κάθε έτος αμέσως μετά την εαρινή ισημερία γιορτάζουμε τον μεγάλο ξεσηκωμό των Ελλήνων, την παλιγγενεσία του 1821. Η γιορτή αυτή είναι σε γενικές γραμμές σχολική, όπως και οι παρελάσεις των τελευταίων ετών. Φυσικά τα Μ.Μ.Ε., όλο και κάτι προσπαθούν να μας θυμίσουν, αν και μερικές φορές, τα προβαλλόμενα στερούνται σοβαρότητας και αληθοφάνειας. Μ’ άλλα λόγια, είναι κομμένα και ραμμένα στα μέτρα της εμπορικής τηλεθέασης.

Σχεδόν κανείς από εκείνους που διαμορφώνουν την γνώμη των πολλών δεν συσχετίζει τον ξεσηκωμό εκείνον με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πόσο μάλλον με την συμβολή του τελευταίου στην εμφάνιση και ανάπτυξη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, που με την σειρά του συνέβαλε στη σύλληψη και πραγματοποίηση της ιδέας της Εθνεγερσίας.

Στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, είναι γνωστές οι αντιπαλότητες και διαμάχες των Ελλήνων πολιτικών, αλλά και οπλαρχηγών, πού έφτασαν μέχρι και στο σημείο εμφυλίου σπαραγμού. Αυστηρή κριτική για τη στάση, αλλά και για τις τάσεις των τότε πολιτικών, κάνει ο Ανδρέας Κάλβος στο ποίημά του Β«Αι ΕυχαίΒ». Όλες όμως οι αντιμαχόμενες πολιτικές παρατάξεις, ομόφωνα, είπαν δημόσια ένα Β«μεγάλο ευχαριστώΒ», στον εθνεγέρτη Αδαμάντιο Κοραή.

Μετά από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και μέχρι τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, έχουμε μία εμφάνιση και εξέλιξη διαφόρων νεωτεριστικών ιδεών και αντιλήψεων, που σχετίζονται άμεσα με το διαπραγματευόμενο θέμα, αλλά είναι αδύνατον να μνημονευθούν λόγω στενότητας χώρου.

Θα σταθώ μόνο στο σύγγραμμα Β«Περί ΝόμωνΒ», του πολυμαθέστατου και διαπρεπέστατου της εποχής εκείνης Έλληνα φιλοσόφου Γεωργίου Πλήθωνος Γεμιστού. Λίγα χρόνια πριν από την άλωση, το σύγγραμμα αυτό το έκαψε δημόσια στην Κωνσταντινούπολη, ο Πατριάρχης Γεννάδιος. Τα σωζόμενα αποσπάσματα, του έργου αυτού είχαν θετική επίδραση στην διαμόρφωση των φιλελευθέρων ιδεών του Διαφωτισμού. Πράγμα που φαίνεται και στο έργο Β«ΠολίτευμαΒ», του Ρήγα του Βελεστινλή.

Θεωρώ απαραίτητο να αναφερθώ για λίγο, στην πρώτη οργανωμένη προσπάθεια απελευθέρωσης, που έγινε στα Γιάννενα το 1611. Εμπνευστής και ηγέτης αυτής, υπήρξε ο μητροπολίτης Λαρίσης και Τρίκκης Διονύσιος ο Φιλόσοφος. Ο Διονύσιος είχε πολύ μεγάλη μόρφωση, με περατωμένες σπουδές στο εξωτερικό, στην Ιατρική και στη Φιλοσοφία. Μετά την πρώτη αποτυχημένη απόπειρα αντιτουρκικής εξέγερσης, στις αρχές του 1600, έφυγε στο εξωτερικό. Στην Γαλλία, ήρθε σε επαφή με το Δούκα του Νέβερ Κάρολο και πήρε απ’ αυτόν την διαβεβαίωση για βοήθεια, όπως άλλωστε και από τον Βασιλιά της Ισπανίας. Το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου 1611, με μία οργανωμένη επίθεση, απελευθέρωσε τα Γιάννενα. Οι ξένοι δεν τήρησαν όμως την υπόσχεσή τους. Επίσης οι ηγέτες των Αλβανών και των Σέρβων δεν έκαναν καμιά κίνηση, την προαποφασισμένη ημερομηνία, αθετώντας το λόγο τους.

Το Κάστρο, ήταν μια οχυρωμένη περιοχή έξω από τα Γιάννενα. Σ’ αυτήν έμεναν οι Ρωμιοί προύχοντες και κληρικοί, αλλά και Τούρκοι αξιωματούχοι. Οι Ρωμιοί του Κάστρου πρόδωσαν δυο φορές τον Διονύσιο. Όχι μόνον γιατί ενημέρωσαν τους Τούρκους για τα σχέδιά του, αλλά και με το σινιάλο που έκαναν την προκαθορισμένη ώρα, ότι όλα πάνε καλά και ανοίγουν οι πύλες. Οι πύλες όντως άνοιξαν, αλλά αντί για Ρωμιούς βγήκε ο οργανωμένος τουρκικός στρατός. Ο Διονύσιος με τους αγρότες του αντιστάθηκε, όμως οι ανασυνταχθέντες Τούρκοι των Ιωαννίνων, που είχαν ειδοποιηθεί, τον χτύπησαν και αυτοί από πίσω, την κατάλληλη στιγμή.

Ο στρατός του διαλύθηκε. Ο ίδιος κρύφτηκε σε μια σπηλιά, κοντά στην λίμνη, αλλά και εκεί, και πάλι προδομένος, συνελήφθη από τους Τούρκους που τον παρέδωσαν σε ειδικευμένους Εβραίους γδάρτες. Ήταν τότε εβδομηντατριών ετών. Τον έγδαραν ζωντανό και γέμισαν το δέρμα του με άχυρο. Οι Τούρκοι το πήγαν στο Σουλτάνο, αφού το πέρασαν από όλη τη βόρεια Ελλάδα, ενώ σαν συνεργάτες του εκτελέστηκαν και οι μητροπολίτες Δημητριάδος Αγάπιος και Φαναρίου Συμεών. Το Πατριαρχείο αφόρισε το Διονύσιο, οι δε Τούρκοι τον αποκάλεσαν Β«ΚακοδιονύσιοΒ». Όμως και οι βολεμένοι Ρωμιοί προύχοντες, Φαναριώτες και ανώτεροι κληρικοί του απέδωσαν ειρωνικά το παρωνύμιο Β«ΣκυλόσοφοςΒ».

Ο Διονύσιος ήταν μια σπάνια μορφή, για τους σκλαβωμένους Έλληνες. Και δεν υπήρξε, ούτε τουρκολάτρης, ούτε εθελόδουλος υποτακτικός. Αυτό εξ’ άλλου το απέδειξε. Δεν γνωρίζω εάν έχει αρθεί ή αποκηρυχθεί ο αφορισμός του. Στον Διονύσιο αξίζει κάθε τιμή και πρέπει ακόμα και τώρα η Πολιτεία και η Εκκλησία, να κάνουν το χρέος τους. Ας μου επιτραπεί αυτό το κείμενό μου να το αφιερώσω στη σεπτή μνήμη του.

Αν χαρακτηρίζαμε την Αναγέννηση ως μια προσπάθεια επιστροφής του ανθρώπου στον εαυτό του, εύλογα μπορούμε να αποφανθούμε, ότι αυτή προπαρασκεύασε τον Διαφωτισμό. Κι αυτή είναι η αλήθεια.

Ως Β«ΔιαφωτισμόΒ» χαρακτηρίζουμε την ευρωπαϊκή εκείνη κίνηση, που τα ειδικά γνώρισμά της είναι η απόλυτη πεποίθηση και πίστη στην ικανότητα του λόγου να βοηθήσει στην κατανόηση της πραγματικότητας. Ο Διαφωτισμός προσπαθούσε να διδάξει τους ανθρώπους να ερευνήσουν σε βάθος και να υποβάλουν σε κριτική όλες τις καθιερωμένες αρχές και εξουσίες, που προέρχονταν από το Μεσαίωνα, ξεχωρίζοντας την γνώση από τις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις.

Στα μέσα του 1600, αναπτύσσεται σταθερά η ιδέα για τη δυνατότητα θετικής μεθόδου της Επιστήμης, σ’ όλες τις σφαίρες της πραγματικότητας, ώστε να δίνεται μια μηχανική εξήγηση, σ’ όλα τα είδη των φαινομένων. Πολλές επιστήμες, όπως η Χημεία, η Γεωλογία, η Εμβρυολογία, η Ανατομία, η Παλαιοντολογία και άλλες, εδραιώθηκαν σε αυτόν τον αιώνα. Στις αρχές του 1700 η επιστημονική γνώση άρχισε να εκλαϊκεύεται και σιγά - σιγά να γίνεται κτήμα όλο και περισσοτέρων ανθρώπων.

Το περιεχόμενο του Διαφωτισμού ορίζεται από τις νέες μεθόδους στην Επιστήμη. Ειδικότερα στην μέθοδο του Ορθολογισμού, που αρχίζει από τον Καρτέσιο και την αγγλική εμπειρική Φιλοσοφία. Ο Ορθολογισμός του Καρτεσίου ξεκινάει με κριτήριο την καθαρότητα και τον διαχωρισμό των ιδεών, φτάνοντας σε μια εξαντλητική διερεύνηση των όρων και των προσδιορισμών της γνώσης. Ο Ορθολογισμός πίστευε ότι ο λόγος - γνώση, μπαίνοντας στην ουσία όλων των υλικών και πνευματικών ενδιαφερόντων, μάς διευκολύνει να κατανοήσουμε και να αναλύσουμε και τα πιο δύσκολα προβλήματα, ακόμα και τα Β«μεταφυσικάΒ».

Στον κοινωνικό τομέα, ο Διαφωτισμός, χαρακτηρίζει το ιδεολογικό υπόβαθρο της εμφανιζόμενης και ανερχόμενης αστικής τάξης. Συμπερασματικά καταλήγουμε, ότι ο Διαφωτισμός επέβαλε την έρευνα και την ανάλυση σε όλους τους τομείς. Η Επιστήμη, η Θρησκεία, ο Νόμος, το Έθιμο, η Τέχνη κ.λπ., όλα πρέπει να ερευνηθούν και να αναλυθούν ορθολογιστικά. Όμως η μελέτη της Ιστορίας παραμερίζεται. Γιατί αυτή υποτίθεται ότι διδάσκει λάθη και αναφέρεται στο απόλυτα πνευματικό και ηθικό σκοτάδι, των περασμένων αιώνων και στα θλιβερά χρόνια, των σκλαβωμένων και καταπιεσμένων λαών.

Από τους διαφωτιστές αναγνωρίζεται μόνον η υπεροχή της τότε γνωστής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Αλλά και αυτή πρέπει να επιλέγεται προσεκτικά και να μελετούνται μόνο τα συγγράμματα εκείνα που βοηθούν στην έρευνα της πραγματικότητας, για την εξακρίβωση της Αλήθειας. Επίσης, είχε μεγάλη διάδοση η αναφορά στις ηρωϊκές πράξεις των Ελλήνων για την Ελευθερία και την Δημοκρατία.

Οι διαφωτιστές πίστευαν, ότι η διάδοση των γνώσεων είναι ηθικό χρέος και καθήκον, για το φιλόσοφο, τον επιστήμονα, και τον διανοητή. Γιατί μόνον η γνώση, μπορεί να ανανεώσει και να βελτιώσει το πνεύμα, την ηθική, και τον τρόπο ζωής του λαού. Η ανάγκη αυτή της διάδοσης των γνώσεων, κατανοήθηκε προ πάντων από το Βολταίρο και ουσιαστικά πραγματοποιήθηκε, από την Β«ΕγκυκλοπαίδειαΒ» του Ντιντερό. Οι ιδέες του Φραγκίσκου Βολταίρου και του Διονυσίου Ντιντερό είχαν άμεση επίδραση στην εμφάνιση και εξέλιξη του λεγόμενου Β«Νεοελληνικού ΔιαφωτισμούΒ». Για το λόγο αυτόν, μια μικρή αναφορά σ’ αυτούς τους δύο άνδρες θεωρείται απαραίτητη.

Ο Κυριάκος Σιμόπουλος, στο έργο του Β«Ξένοι ταξιδιώτες στην ΕλλάδαΒ», τόμος 2ος, σελίδα 381, αναφέρεται στα απομνημονεύματα του Γάλλου ταξιδιώτη, Κουσέλ Γκουφέ. Ο Γάλλος περιηγητής επισκέφθηκε το 1776 ένα μοναστήρι στην Πάτμο. Κατά τον Κυριάκο Σιμόπουλο, ο σκοπός επίσκεψης όλων σχεδόν των ξένων ταξιδιωτών σε παλαιά μοναστήρια απέβλεπε στην αγορά παλαιών χειρογράφων και αρχαίων αντικειμένων, έναντι ευτελούς χρηματικού ποσού. Οι μοναχοί τα πωλούσαν Β«ελαφρά τή καρδίαΒ», είτε από αγραμματοσύνη, είτε από άγνοια, είτε από αδιαφορία, είτε από φιλοχρηματία.

Στο μοναστήρι που επισκέφθηκε ο Γκουφέ, από τους ογδόντα μοναχούς μόνον οι τρεις γνώριζαν ανάγνωση. Ο ένας απ’ αυτούς, ο μόνος που μπορούσε να διαβάζει και να γράφει άνετα, ρώτησε το Γάλλο: Β«ζει ο Βολταίρος;Β». Έκπληκτος ο Γκουφέ τον ρωτάει: Β«εσύ, ένας καλόγερος, θέλεις να μάθεις για το Βολταίρο; Ο Βολταίρος θεωρείται άθεος, από την Καθολική Εκκλησία. Ποιος είσαι;Β» και εκείνος του απαντάει: Β«είμαι ένας δυστυχισμένος Έλληνας, που δεν επιθυμώ τίποτε άλλο εκτός από την ελευθερία της πατρίδας μουΒ». Β«Ζει λοιπόνΒ», του λέει ο Γκουφέ. Ο μοναχός δεν μπορεί να κρύψει τη χαρά του και αναφωνεί: Β«Ζει! Ώστε η ανθρωπότητα έχει ακόμα υπερασπιστές των δικαιωμάτων της, οι αθώοι έχουν προστάτες και ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία θανάσιμους πάνοπλους εχθρούς. Μακάρι να ζήσει αρκετά ακόμη, για να τους εκμηδενίσει και να σώσει τους λαούς, από τα βάσανα, που κ’ εμείς υποφέρουμεΒ». Στην περίοδο εκείνη, η σκέψη του βασικού διαμορφωτή του Γαλλικού, αλλά και του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, βλέπουμε ότι είχε φθάσει και στην Ελλάδα.

Ο Φραγκίσκος Βολταίρος (1694 - 1778) υπήρξε ο φορέας, ο βασικός εκφραστής και ο εκπρόσωπος της νέας τάσης και του νέου πνεύματος, που πήγαινε να κυριαρχήσει όχι μονάχα στην ποίηση και στην λογοτεχνία, αλλά και στην φιλοσοφία, την ηθική, την θρησκεία και την πολιτική, απειλώντας τις καθιερωμένες αξίες και προκαλώντας έτσι, την αντίδραση της Εκκλησίας και του Κράτους. Γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε, όπως και τόσοι άλλοι διαφωτιστές, Β«άπιστοςΒ» και Β«άθεοςΒ».

Ο αισθησιασμός, η σάτιρα, η αρνητική θέση σε κάθε προσπάθεια που ήταν αντίθετη στη Φύση και η κοινωνική επαναστατικότητα ήταν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ίδιου, αλλά και τάσεις της εποχής του. Στο φιλοσοφικό έργο του Βολταίρου δεν υπάρχει καμιά πρωτοτυπία. Απλώς συνοψίζεται σ’ αυτό, όλο το πνεύμα της Φιλοσοφίας του 18ου αιώνα, που χαρακτηρίζεται από την τάση να αντικατασταθεί η Β«μεταφυσικήΒ» από την Επιστήμη. Η μοναδική του φιλοδοξία, απέβλεπε στο να ανεβάσει την πνευματική, την ηθική και κοινωνική στάθμη της ζωής του λαού στο επίπεδο της απλής φιλοσοφίας και να απαλλάξει τον άνθρωπο από τις προλήψεις και προκαταλήψεις, που τον έσερναν στην δυστυχία. Η απόλυτη ελευθερία στον χώρο της Θρησκείας είναι ο απαραίτητος όρος για κάθε πρόοδο, στην πολιτική αλλά και στην οικονομική ζωή ακόμα.

Στον κοινωνικό τομέα, πίστευε, ότι οι ανισότητες μπορούν να περιορισθούν και όχι να εξαλειφθούν τελείως, μόνο με μια συνετή μοναρχία. Και δεν δεχόταν την βίαιη δράση ως κοινωνικό όπλο. Αλλά και ως ιστορικός, ο Βολταίρος έχει πολύ μεγάλη αξία. Είναι ο ανακαινιστής της ιστοριογραφίας. Είναι ο πρώτος που στα νεότερα χρόνια, γράφει πραγματική Ιστορία με επιστημονικό πνεύμα. Η Ιστορία του όμως, δεν είναι εξιστόρηση πολεμικών γεγονότων, αλλά η Ιστορία του Πολιτισμού. Ωστόσο εκείνος ο αντιπολεμικός και ειρηνικός φιλόσοφος και συγγραφέας έγινε φιλοπόλεμος για μία και μοναδική φορά. Συμπαραστάθηκε μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής του στο απελευθερωτικό κίνημα των Ελλήνων στα 1770, δηλαδή την επανάσταση του Ορλώφ. Το πολεμικό αυτό μένος του Βολταίρου για την απελευθέρωση των Ελλήνων, συνετέλεσε στην δημιουργία κλίματος συμπάθειας για τους αγωνιζόμενους Έλληνες σ’ όλη σχεδόν την Ευρώπη, δημιουργώντας πλήθος φιλελληνικών εστιών.

Στα 1749 κυκλοφόρησε στο Λονδίνο και αμέσως μετά στο Παρίσι ένα βιβλίο που εξέταζε την σχέση λειτουργίας του ανθρώπινου πνεύματος με τις αισθήσεις, όσον αφορά την εύρεση της αλήθειας, με τον πρωτότυπο τίτλο Β«Επιστολή προς τυφλούς για χρήση από εκείνους που βλέπουνΒ» (Β«Lettre sur les aveugles a l'usage de ceux qui voientΒ»). Ο νεαρός συγγραφέας του βιβλίου, ο Διονύσιος Ντιντερό (1713 - 1784), συνελήφθη και κλείστηκε στην φυλακή των Βιγκεννών. Εκεί τον επισκέφθηκε ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ και στήριξε την ορθολογιστική του προσπάθεια. Μετά την αποφυλάκισή του, ο Ντιντερό συνέχισε και υλοποίησε την ιδέα που συνέλαβε από πολύ νωρίς, δηλαδή την συγκέντρωση και έκδοση όλων των υπαρχουσών γνώσεων σ’ ένα πολύτομο έργο, την λεγόμενη Β«ΕγκυκλοπαίδειαΒ». Μ’ αυτόν τον τρόπο, η κατοχή γνώσεων θα γίνονταν προσιτή σ’ όλους όσους επιθυμούσαν να τις αποκτήσουν.

Η Β«ΕγκυκλοπαίδειαΒ» (Β«Encyclopedie, ou dictionnaire raisonne des sciences, des arts et des metiersΒ»), το μεγάλο αυτό έργο, στο οποίο ο Ντιντερό αφιέρωσε την μεγαλύτερη δρα`

[Iblis]

Ευρωπαϊκός και νεοελληνικός διαφωτισμός (2ο μέρος)

Η εμφάνιση και εξέλιξη του Διαφωτισμού, στον πνευματικό ελληνικό χώρο, μπορεί να διακριθεί σε τέσσερις περιόδους, από τις οποίες η πρώτη θεωρείται προκαταρτική, ή προδρομική. Οι επόμενες τρεις, αντιστοιχούν με τις τρεις περιόδους της γαλλικής παιδείας, την οποίαν εκφράζουν συμβατικά, αλλά και απαρέγκλιτα. Τα δύο αυτά κινήματα, τα χωρίζει μια σχετική χρονική απόκλιση.

Πριν γίνει λόγος για τα παραπάνω, θα ασχοληθούμε για λίγο, με την εν γένει πνευματική κατάσταση, που επικρατούσε στο υπόδουλο ελληνικό Έθνος. Στα απομνημονεύματά του, (επανέκδοση, Β«δρομεύςΒ» Αθήνα 1996, σελίδα 175), ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, γράφει:

Β«Των δε γραμμάτων και επιστημών, η καλλιέργεια εξέλιπε διόλου και κατήντησαν, προϊόντος του καιρού, οι χριστιανοί της ανατολικής Εκκλησίας, εις άκραν αμάθειαν. Μόλις η ελληνική γλώσσα, εφυλάχθη από την Εκκλησίαν και τούτο μόνον εξ’ ανάγκης, επειδή είχε τα βιβλία της γραμμένα εις αυτήν την γλώσσαν. Αφ’ ου το ιερατείον, κατήντησεν εις τόσην αμάθειαν, ομοίως και οι λοιποί χριστιανοί…».

Ο Κυριάκος Σιμόπουλος, στα πολύτομα έργα του, Β«Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 333 μ Χ έως και 1700), και, Β«Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του β€

[Iblis]

Ευρωπαϊκός και νεοελληνικός διαφωτισμός (3ο και τελευταίο μέρος)

Η τέταρτη περίοδος του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, με την επιρροή των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης, χαρακτηρίζεται από την είσοδο και εξέλιξη του Διαφωτισμού και στην Ελλάδα, με κύριο εκπρόσωπο τον Αδαμάντιο Κοραή. Το ολιγοσέλιδο έργο του Β«Υπόμνημα, για την παρούσα κατάσταση των ΕλλήνωνΒ» αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό κείμενο αυτής της περιόδου. Δημοσιεύθηκε στα Γαλλικά το 1803 και μεταφράσθηκε πολλές φορές στη γλώσσα μας. Ίσως είναι το σπουδαιότερο έργο του Ελληνικού Διαφωτισμού. Ο Άγγλος ιστορικός, Φάϊφ, γράφει: Β«Το υπόμνημα αυτό, είναι ένα από τα πλέον φωτεινά και ενδιαφέροντα ιστορικά σκαριφήματα, απ’ όσα εγράφησαν ποτέΒ». Στην ανοδική πορεία, του Διαφωτισμού στην Ελλάδα, πολλοί μελετητές, διακρίνουν τρεις τάσεις, την ακραία, την μέση και την συντηρητική - έως και αρνητική.

Στην πρώτη τάση, η εμφανιζόμενη Β«κριτική βούλησηΒ», οδηγεί σε μία ασυμβίβαστη Β«κοινωνική κριτικήΒ». Στην τάση αυτή, που ο Διαφωτισμός ασκεί συνειδητή κριτική και θεμελιακή πνευματική στάση, αλλά και ουσιώδη αμφισβήτηση, ξεχωρίζουμε τέσσερα έργα που κυκλοφόρησαν ανώνυμα.

1. Β«Ο Ανώνυμος του 1789Β», μια έντυπη πεζή σάτιρα, με καθαρά ορθολογιστικό χαρακτήρα επιχειρηματολογίας. Η πορεία προς την αλήθεια, είχε σαν αφετηρία την καθολική αμφιβολία και αμφισβήτηση. Είναι ένα κείμενο απροσχημάτιστα επιθετικό και βίαιο, σε κάθε μορφής κατεστημένο, θρησκευτικό και πολιτικό.

2. Β«Ο ΡωσαγγλογάλλοςΒ», είναι μια έμμετρη σάτιρα, που θα την αφήσουμε τελευταία, γιατί ορισμένοι σύγχρονοι μελετητές την αποδίδουν στο Ρήγα τον Βελεστινλή.

3. Η Β«Ελληνική ΝομαρχίαΒ», είναι ένα πεζογράφημα του 1806. Το έργο είναι αφιερωμένο στον Ρήγα. Στην Β«Ελληνική ΝομαρχίαΒ», το ελληνικό πρόβλημα τοποθετείται και αναλύεται μέσα στο πλαίσιο του πολιτικού ριζοσπαστισμού, φέρνοντας στο προσκήνιο το ζήτημα της ριζικής ηθικής αναμόρφωσης και της κοινωνικής επανάστασης. Οι οξύτητα των επιθέσεων της Β«Ελληνικής ΝομαρχίαςΒ» κατά της Εκκλησίας, σαν κατεξοχήν συνεργού της τυραννίας, μας δείχνει μία έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση που είχε αρχίσει να δημιουργείται στην ελληνική κοινωνία. Ως πρόλογος στο βιβλίο αυτό, υπάρχει μία μικρή επιστολή προς τον επίδοξο αναγνώστη, η οποία τελειώνει ως εξής: Β«δια τούτο, εις άλλο τι, δεν χρησιμεύει η παρούσα μου ξεχωριστή επιστολή, ειμή μόνον δια να σε ειδοποιήσω ότι ανίσως ομοιάζεις εκείνους οπού προφέρουσι το όνομα της Ελλάδος χωρίς να αναστενάζωσι, να μην χάσεις τον καιρό σου ματαίως, εις το να αναγνώσεις το πονημάτιόν μου τούτο. ΈρρωσοΒ».

[Iblis]

4. Οι Β«Κρίτωνος ΣτοχασμοίΒ». Ενώ η πολεμική κατά του ανώτερου κλήρου απέβαινε το πρωταρχικό σύνθημα του Διαφωτισμού, η Εκκλησία υιοθετούσε τον ίδιο τρόπο για να αμυνθεί, εκδίδοντας τον Β«Λίβελλο κατά των ΑρχιερέωνΒ». Όμως το 1819 κυκλοφόρησε ένα άλλο φυλλάδιο, με τίτλο Β«Κρίτωνος ΣτοχασμοίΒ». Το κείμενο επαναλάμβανε τα γνωστά ηθικά επιχειρήματα και επεκαλείτο τις αξίες του Ουμανισμού, εμμένοντας στην συλλογική προσπάθεια για εθνική παλιγγενεσία, ενώ συγχρόνως προέτρεπε τον ανώτερο κλήρο να προσηλωθεί μόνο στα θρησκευτικά του καθήκοντα. Με ήπιο τόνο επέκρινε την οικοδόμηση ενός υπερπολυτελούς μεγάρου το οποίο είχε κατασκευάσει ως κατοικία του ο μητροπολίτης Ανδριανουπόλεως, την στιγμή που εκεί δεν υπήρχε σχολείο νεότερης παιδείας. Αυτό θεωρήθηκε προσβλητικό, γιατί έθιγε την εξωτερική λάμψη της Εκκλησίας και το δικαίωμα της προσωπικής άνεσης των επισκόπων. Έτσι, κατόπιν υπόδειξης, του διαβόητου λογοκριτή και επιστάτη, του πατριαρχικού τυπογραφείου Ιλαρίωνος Σιναΐτη, το φυλλάδιο αυτό κάηκε δημόσια στην Κων/πολη, σαν Β«βλάσφημοΒ» κείμενο.

Την μέση ή ήπια τάση του Διαφωτισμού εκπροσωπεί κυρίως ο Κοραής, ενώ το άκρως συντηρητικό, ή ορθότερα πολέμιο προς το Διαφωτισμό πνεύμα, εκπροσωπείται από το ψευδώνυμο έργο του Αθανασίου Πάριου Β«ΑντιφώνησιςΒ», που καταφέρεται με έντονους και υβριστικούς χαρακτηρισμούς εναντίον της μνήμης των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι Β«η κοσμική γνώση, επειδή υποσκάπτει την πίστη, είναι επιζήμια για την ανθρώπινη ευτυχίαΒ». Προειδοποιούσε επίσης τους πιστούς ότι Β«η αθεΐα, είναι η αναγκαία προϋπόθεσηΒ» για να υπάρξει η επάρατη κοσμική ελευθερία. Επίσης κυκλοφορούσαν και αρκετά άλλα έντυπα γραμμένα από φανατικούς μοναχούς, στα οποία προβάλλονταν οι δουλικές θέσεις του Πατριαρχείου και στηλιτευόταν το πνεύμα του Διαφωτισμού.

Ο Ρήγας όμως, ποια τάση εκπροσωπεί; Ίσως μιαν άλλη, εκείνη που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει: την ενότητα θεωρίας και πράξης στην επαναστατική πολιτική και στην αναζήτηση μιας κοινωνίας, που ποθούσε αλλαγή, ισότητα και ελευθερία. Στο πρόσωπό του όλοι έβλεπαν, όχι μόνον τον ηγέτη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος της Βαλκανικής, αλλά και τον άνθρωπο, που απέβλεπε στην πραγμάτωση των ιδεών και αρχών της Γαλλικής Επανάστασης. Αυτές τις ιδέες και τις ενέργειες του Ρήγα, πως τις έβλεπαν άραγε, οι Φαναριώτες, και το Πατριαρχείο; Οι Φαναριώτες, οι μεγαλέμποροι, και οι κοτζαμπάσηδες, ασχολούνταν μόνο με τον πλουτισμό και την καλοπέρασή τους. Και γνώριζαν πολύ καλά, ότι μια επικείμενη απελευθερωτική εξέγερση, θα είχε τρομερές επιπτώσεις σ’ αυτούς. Θα έχαναν τα προνόμια, που τους είχαν παράσχει οι Τούρκοι και οι περιουσίες τους θα συρρικνώνονταν ακόμα και μέχρι οριστικής απώλειας. Από πλευράς τους οι Τούρκοι τηρούσαν στο ακέραιο τις συμφωνίες που είχαν κάνει τόσο μ’ αυτούς όσο και με το Πατριαρχείο. Φυσικά είχαν την απαίτηση να της τηρεί και η άλλη πλευρά, στην δε περίπτωση που οι εθελόδουλοι, φίλοι και ευνοούμενοί τους Ρωμιοί αθετούσαν τις συμφωνίες, το τίμημα ήταν ο θάνατος. Ποια λοιπόν στάση, έπρεπε να κρατήσουν όλοι αυτοί απέναντι στον Ρήγα;

Για το πώς έβλεπε το Πατριαρχείο και ο Γρηγόριος ο Ε τις κινήσεις του Ρήγα, ο Παναγιώτης Πιπινέλης γράφει: Β«Αι ενέργειαι και οι σκέψεις του Ρήγα καταδικάζονται σφοδρώς υπό του Γρηγορίου. Αφού, εν έτος μετά την σύλληψιν αυτού, μαθών ότι κυκλοφορούν έντυπα του Ρήγα, γράφει προς τον Μητροπολίτην Σμύρνης να επαγρυπνεί και όσα συλλέξει, να τα στείλει προς αυτόνΒ» (Π. Πιπινέλης, Β«Πολιτική Ιστορία της Επαναστάσεως του 1821Β», Παρίσι 1928). Πριν ακόμα συλληφθεί ο Ρήγας, είχε κυκλοφορήσει εναντίον του ένας λίβελος με τον τίτλο Β«Πατρική ΔιδασκαλίαΒ». Ο Κοραής, μετά την εξακρίβωση ότι συντάκτης αυτού είναι ο ίδιος ο Πατριάρχης, απάντησε βγάζοντας την Β«Αδελφική ΔιδασκαλίαΒ». Είναι γνωστό ότι ο Ρήγας και οι σύντροφοί του, συνελήφθησαν από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη. Οι Αυστριακές αρχές ανακοίνωσαν, ότι η σύλληψη του Ρήγα έγινε κατόπιν Β«κατόπιν εμπιστευτικών καταγγελιώνΒ». Την παραμονή του Ρήγα στην Τεργέστη την γνώριζαν μόνον οι στενοί συνεργάτες του και ο Μητροπολίτης Βελιγραδίου Μεθόδιος. Ποια συμφέροντα εξυπηρετούσε η σύλληψή του; Και γιατί δεν έγινε καμμία προσπάθεια από τον Πατριάρχη να πείσει το πρεσβευτή της Αυστρίας στη Πόλη και στενό του φίλο Ράκτηλ, να μην παραδοθεί ο Ρήγας στους Τούρκους; Ο Γιάννης Κορδάτος, στο βιβλίο του Β«Ο Ρήγας και η Βαλκανική ΟμοσπονδίαΒ» γράφει: Β«ηθικοί αυτουργοί, στη δολοφονία του Ρήγα είναι το Πατριαρχείο και οι ΦαναριώτεςΒ». Οι τελευταίοι ζητούσαν επίμονα από τους Αυστριακούς, το κεφάλι του Ρήγα για να το δωρίσουν στον Σουλτάνο. Οι Αυστριακοί όμως, παρέδωσαν τον Ρήγα στους Τούρκους, για διπλωματικούς λόγους.

Στη Βιβλιοθήκη του Θεολογικού Φροντιστηρίου, του Πανεπιστημίου Αθηνών, φυλάγεται ο Β«Κώδικας Κυρίλλου του ΛαυριώτουΒ», όπου κατά τον συγκεκριμένο μοναχό, ο Ρήγας ήταν Β«διεφθαρμένος την φρένανΒ» και οι σύντροφοί του Β«ακαίρως και αφρόνως σπουδάσαντεςΒ». Και μετά την δολοφονία του Ρήγα πάντως, ο μοναχός ανοίγει καινούργιο κεφάλαιο, το οποίο εδώ αποδίδω, γιατί είναι γραμμένο σε αρχαΐζουσα: Β«και ο παράφρων Ρήγας, που εξέδιδε εγκύκλια επαναστατικά γράμματα χωρίς την ευδοκία του Χριστού, είχε τον θάνατο που του ταίριαζε. Κι αυτός και οι συνωμότες του έγιναν τροφή των ψαριών στον ποταμό Ίστρο (Δούναβη). Και ύλη της αιωνίου κολάσεως κατά του Χριστού λυττήσας, δεν ήταν ούτε Χριστιανός, ούτε Εβραίος, αλλά ο ίδιος ο διάβολος που παρουσιάστηκε με ανθρώπινη μορφήΒ». Την ίδια σχεδόν χρονική περίοδο, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιερόθεος στέλνει μια επιστολή στους κατοίκους της Πάργας: Β«ακούετε και ακολουθείτε, ως μανθάνω, τας συμβουλάς του Περαιβού, ο οποίος σας απατά. Δεν ηξεύρετε, ότι αυτός, με κάποιον Ρήγα Θεσσαλόν και μερικούς άλλους παρομοίους λογιωτάτους, συνεννοούμενοι με τους Φραντζέζους, εσκόπευαν να κάμουν επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου σουλτάνου μας; Αλλά ο μεγαλοδύναμος Θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των, με θάνατον όπου τους έπρεπε. Μόνον δε ο Περαιβός εσώθει, δια τας ιδικάς σας αμαρτίαςΒ».

Στην κοινωνική κριτική, που άσκησε ο νεοελληνικός Διαφωτισμός, αφήσαμε ασχολίαστη την έμμετρη σάτιρα, του Β«ΡωσαγγλογάλλουΒ», την οποία ο Αξελός και μερικοί άλλοι μελετητές αποδίδουν στον ίδιο τον Ρήγα. Κατά τη γνώμη του Αξελού Β«η γλώσσα και η τεχνική του ποιήματος, είναι ίδια, ή περίπου ίδια, με τα θεωρούμενα γνήσια έργα του Ρήγα. Οι ιδέες που αναπτύσσονται μέσα στο ποίημα, είναι ίδιες και απαράλλαχτες με τις ιδέες που εκπροσωπούσε ο μεγάλος Θεσσαλός... Τις διακρίνει η σαφήνεια, το ξεσκέπασμα του αντιδραστικού και του σάπιου, το πάθος για την αλήθεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης στους ξένους. Δεν υπάρχει καμιά αντίθεση μεταξύ πρώτου και δεύτερου μέρους. Ο Ρήγας δείχνεται το ίδιο ανελέητος και στους εσωτερικούς εχθρούς και στους Ρωσσαγγλογάλλους, που μόνο λόγια και υποσχέσεις ήξεραν να δίνουν στους βασανισμένους ΈλληνεςΒ». Ο Δημαράς πάντως ισχυρίζεται ότι δεν έργο του Ρήγα και την χρονολογεί την σύνταξή του γύρω στο 1804.

Αντίθετα από τον Ρήγα, εξαιτίας της υπάρχουσας κοινωνικής κατάκρισης, της στοιχειώδους έλλειψης παιδείας και των επικρατουσών προλήψεων και δεισιδαιμονιών των ορθόδοξων Ρωμιών, ο Κοραής εξαναγκάστηκε να ενεργήσει τελείως ορθολογιστικά, με απόλυτη ρεαλιστική αίσθηση και χωρίς κανένα ίχνος ενθουσιασμού. Ανταποκρίθηκε με θαυμαστό τρόπο στην πρόκληση για την χάραξη των κατευθυντηρίων γραμμών, του προγράμματος της πολιτικής και ηθικής αναμόρφωσης. Στον τομέα της Θρησκείας διατυπώνει πεποιθήσεις τις οποίες ακολουθεί σ’ όλη του την ζωή, λ.χ. ότι η Αρετή είναι πράξη και όχι δόγμα ή προτρέπει τους Έλληνες να κρατηθούν Β«μακριά και από τη Σκύλλα της αθεΐας και από τη Χάρυβδη της δεισιδαιμονίαςΒ», μία θέση, που ίσως στα μάτια των μη γνωριζόντων τον δείχνει πεφωτισμένο χριστιανό, ωστόσο στην πραγματικότητα είναι θέση των πιο συνεπών επαναστατών της Γαλλικής Επανάστασης, των ροβεσπιερικών. Ο Κοραής γράφει σε μια περίοδο που η κατάσταση στους σκλαβωμένους Έλληνες, ιδίως στους κατοίκους της υπαίθρου, ήταν τραγική. Εκτός των άλλων, οι άνθρωποι αυτοί ήσαν και υποχείρια πολλών γυρολόγων μοναχών, οι οποίοι με διάφορα ξόρκια και μεταφέροντας μαζί τους ανθρώπινα λείψανα τα οποία βάφτιζαν Β«ιεράΒ», έλεγχαν τις συνειδήσεις των δυστυχισμένων ραγιάδων Β«για το καλό τους!Β» και πάντα με το αζημίωτο.

Το 1804 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο σε πολύ προσεγμένη έκδοση με τον τίτλο Β«ΓεωπονικόνΒ». Το βιβλίο το έγραψε ο μοναχός Αγάπιος ο Κρής. Ήταν τυπωμένο στην Ενετία και στο τυπογραφείο του Γιαννιώτη, Πάνου Θεοδοσίου. Συγκριτικά με τ’ άλλα έντυπα, το βιβλίο αυτό είχε την μεγαλύτερη κυκλοφορία στην προεπαναστατική Ελλάδα. Η διάθεσή του ήταν εντελώς ελεύθερη, το δε περιεχόμενό του είχε την έγκριση του επιστάτη του πατριαρχικού τυπογραφείου Ιλαρίωνα Σιναΐτη. Στο πρώτο μέρος δίνονταν συμβουλές για το φύτεμα και μπόλιασμα των δένδρων και την καλλιέργεια άλλων φυτών. Στο δεύτερο, η χρησιμότητα διαφόρων βοτάνων και συνταγές φαγητών, στην συνέχεια όμως ακολουθούσαν προτροπές και παραινέσεις σχετικά με την υγεία, όπου, όπως λ.χ. στην σελίδα 186, ο μοναχός προέτρεπε ακόμα και τους γονείς να ενεργήσουν ενάντια στα παιδιά τους. Διαβάζω μόνο τους δύο υπότιτλους του κατάπτυστου αυτού κειμένου. Β«Πώς να κάμεις τα βυζιά της κόρης να μη μεγαλώσουνΒ» και Β«τα ορχίδια του παιδιού, για να μη τρανέψουν και να μείνουν ως έχουνΒ».

Την αποκάλυψη του κειμένου αυτού έκανε το 1979 ο δημοσιογράφος Δημήτρης Καραγκούνης, στην εφημερίδα του Β«Φωνή του ΚαματερούΒ». Τα σχόλια του Καραγκούνη πέρασαν φυσικά απαρατήρητα, τα γεγονότα όμως βοούν και για την σύγχρονη κατάσταση των Ρωμιών, καθώς δεν είναι πολύς καιρός από τότε που ένα μικρό κορίτσι μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο με τα στήθη του σε κατάσταση σήψης. Απέναντι σε εκείνη λοιπόν την αμορφωσιά, τον ραγιαδισμό και την δεισιδαιμονία, ο Κοραής υποχρεώνεται να πολεμήσει με δικά του όπλα. Οι Έλληνες μαθαίνουν για την καταγωγή τους και αρχίζουν να κατανοούν ποιοι είναι, γνωρίζοντας σιγά β€" σιγά αλλά σταθερά το αρχαιοελληνικό μεγαλείο. Πάρα πολλοί Έλληνες, ιδίως οι νέοι, αλλάζουν τα ονόματά τους. Τα οικογενειακά ονόματα διαφοροποιούνται και τα βαπτιστικά εγκαταλείπονται. Όλα αντικαθίστανται από αρχαιοελληνικά. Το 1817 στις Κυδωνίες (σημερινό Αϊβαλί), οι μαθητές του σχολείου αποφασίζουν και συντάσσουν ένα σχετικό ψήφισμα: Β«θα ομιλούμε αρχαία ελληνικάΒ». Και υπογράφουν το ψήφισμα με δύο ονόματα, εκείνο που είχαν πριν και εκείνο που είχαν λάβει τώρα, λ.χ. Ιωάννης - Λεωνίδας.

Πολύ αργότερα, ο Νικόλαος Σπηλιάδης σχολιάζει πράγματα που είχαν επίσης συμβεί πριν από την Επανάσταση στην Πελοπόννησο: Β«ήταν παράδοξη η μανία που κυρίευσε τους Έλληνες να δίνουν στους εαυτούς τους και στα παιδιά τους τα ονόματα των προπατόρων μας. Στον Πύργο, ο Λυκούργος Κρεστενίτης, που δίδασκε γράμματα πριν την επανάσταση, αφού έδωσε στον εαυτό του το όνομα του αθάνατου νομοθέτη των Σπαρτιατών, έδωσε και στους μαθητές του όλα τα ονόματα των μεγάλων ανδρών, όσοι είναι το καύχημα των αιώνωνΒ». Ο Αλή Πασάς παρατηρεί: Β«εσείς οι Έλληνες, κάτι μεγάλο έχετε στο κεφάλι σας. Δεν βαφτίζετε πια τα παιδιά σας Γιάννη, Πέτρο, Κώστα, παρά Λεωνίδα, Διομήδη, Θεμιστοκλή. Σίγουρα, κάτι μαγειρεύετεΒ». Όταν το Β«κακόΒ» παραγίνεται, ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε καταδικάζει με αυστηρή εγκύκλιό του αυτήν την καινοτομία, χαρακτηρίζοντάς την Β«αντιχριστιανικήΒ». Απαγορεύει με την απειλή αναθέματος, ή ακόμη και αφορισμού, την Ελληνική ονοματοθεσία και συγχρόνως καταδικάζει ακόμα και την απλή αναφορά στα αρχαιοελληνικά ονόματα.

Ο Κοραής πληροφορείται την εγκύκλιο και εκφράζει αγανακτισμένος την γνώμη του. Β«Ταλαίπωρον γένος! Εξ οίων εις οία! Και τούτο, κατά την δεκάτην ενάτην εκατονταετηρίδα! οπότε, μέγα μέρος του γένους, κινείται εις το να επιστρέψει ανάπαλιν, από τα τελευταία ταύτα ελεεινά οία, εις τα προγονικά οία. Ο Ελληνισμός αισθάνεται ώριμος για τα μεγάλα έργα. Ικανός να ακολουθήσει τον δρόμον, τον οποίον χάραξαν οι ένδοξοι πρόγονοί του. Ο Αγών είναι επί θύραιςΒ». Το τελευταίο, δηλαδή η επικείμενη Επανάσταση, αναγκάζει το Πατριαρχείο να αντιδράσει προσπαθώντας να την σταματήσει. Γιατί όμως; Επ’ αυτού, ο Π. Πιπινέλης, γράφει: Β«εξ’ όλων αυτών είναι νομίζω αναμφισβήτητον, ότι ο ανώτατος κλήρος του έθνους, υποπέσας ενωρίς υπό την υλικήν εξάρτησιν της τουρκικής εξουσίας, απεμακρύνθει του συνόλου του έθνους και με μυρίους δεσμούς συνδεδεμένος, προς την κρατούσαν τάξιν πραγμάτων, κατέστη φυσικός σύμμαχος της τουρκικής και της ιθαγενούς ολιγαρχίαςΒ». Ομοίως, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρος Τσιριντάνης, στο βιβλίο του Β«Εμείς οι ΈλληνεςΒ» (Αθήνα, 1978) και στη σελίδα 105, είναι κατηγορηματικός: Β«Ποιος έκανε την Επανάσταση του ’21; Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μήπως; Όχι. Αυτό δεν ήθελε την Επανάσταση και ο Πατριάρχης την αφόρισε. Βρέθηκαν μερικοί να πουν, πως τάχα ο τρομερός αφορισμός ήταν εικονικός και έγινε μόνο για να ξεγελάσει τους Τούρκους. Δεν μπορούμε αυτά να τα πιστέψουμε…» Για την ιστορία, ο Α. Τσιριντάνης ήταν υπουργός Δικαιοσύνης στην υπηρεσιακή κυβέρνηση που έκανε τις εκλογές του 1961.

Μόλις κηρύχτηκε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Μιχαήλ Βόδα - Σούτσο και τον Αλέξανδρο Υψη

[Iblis]

Η έννοια του Β«ΘεούΒ» στους Εθνικούς της Ύστερης Αρχαιότητας

Ήδη κάτω από τον Χριστιανισμό και πριν να φανεί ότι πεθαίνει, η παγανιστική σκέψη είχε αρχίσει να εξελίσσεται δυναμικά. Σε όλον τον 4ο αιώνα ο Παγανισμός έχει τρία σημεία στηρίξεως:

1. την αρχαία αριστοκρατία, παγανιστική από παράδοση και από πατριωτισμό (Β«η Ρώμη θα ζήσει όσο θα ζήσουν οι θεοί τηςΒ»),

2. τους ανωτέρους κρατικούς λειτουργούς που διαμαρτύρονταν ενάντια στην ανατολικοποίηση της Αυτοκρατορίας και στον δεσποτισμό του αυτοκρατορικού καθεστώτος, και τέλος

3. τις ισχυρές φιλοσοφικές σχολές, όπως μαρτυρούν η εκπαίδευση του Ιουλιανού, η σπουδαιότητα του Λιβάνιου στην Νικομήδεια και την Αντιόχεια κ.ο.κ.

Ο Παγανισμός αυτός πότε είναι ευσεβής και πότε, αντίθετα, καθαρά φιλοσοφικός και διανοητικός. Τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν την νέα ευρύτερη Β«θρησκευτικότηταΒ» της εποχής είναι η άνοδος της λατρείας του αυτοκράτορα, η διόγκωση του Χριστιανισμού και η πλημμυρίδα των ανατολίτικων θρησκευτικών λατρειών. Αλλά εκείνο που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι ότι απέναντι στην καινούργια θρησκεία του Χριστιανισμού, οι οπαδοί της αρχαίας Θρησκείας φαίνεται να Β«επανασκέπτονταιΒ» το σύστημά τους και να προτείνουν μία πιο πρωτότυπη διατύπωσή του.

Πράγματι, αντίθετα με όσα γράφονται πολύ συχνά, ο Β«ένας ΘεόςΒ» τον οποίον επικαλείται γενικολογώντας ο ύστερος Παγανισμός δεν έχει καμμία απολύτως σχέση με τον Θεό του Ιουδαιοχριστιανικού Μονοθεϊσμού. Δεν πρόκειται για κάποιον Θεό ριζικά διάφορο των Θεών του πολυθεϊστικού Πανθέου και της αντίστοιχης Παραδόσεως, αλλά απλώς για την εκπροσώπηση μίας Β«κοινής αρχήςΒ» όλων των επιμέρους Θεών. Ο Στωϊκισμός, του οποίου οι θρησκευτικές βάσεις είναι ουσιαστικές, αποτελεί μία χαρακτηριστική περίπτωση αυτής της αντιλήψεως. Οι Λουί Ζερνέ και Αντρέ Μπουλανζέ παρατηρούν ότι Β«κανένα άλλο φιλοσοφικό σύστημα δεν έδωσε ποτέ τόση θέση στα θρησκευτικά προβλήματα. Και μπορεί κανείς να πει ότι ολόκληρη η στωϊκή αντίληψη του Σύμπαντος, της Φύσεως και του Πεπρωμένου των ανθρώπων, εξαρτάται από την Θεολογία αυτής της σχολής, ότι το ιδεώδες της ως προς την Σοφία, η ηθική πρακτική της τόσο σε ατομικά όσο και σε συλλογικό επίπεδο, έχουν μία καθαρά θεολογική θεμελίωσή τουςΒ» (Β«Η ελληνική μεγαλοφυϊα στην ΘρησκείαΒ», εκδόσεις Αλμπέν Μισέλ, 1970).

Ο Θεός των στωϊκών είναι η Β«ψυχή του κόσμουΒ» και ο κόσμος είναι ένα Β«Ον πλήρες σοφίαςΒ». Ο Β«ΛόγοςΒ» (ο θείος ή φιλοσοφικός προσανατολισμός) που του δίνει τις βάσεις του είναι τελείως ομοούσιος μ’ αυτόν και δεν υπάρχει γι’ αυτόν κανένας Β«άλλος κόσμοςΒ». Το Σύμπαν δεν εξαρτάται από ένα άλλο Ον και ο άνθρωπος πρέπει να πραγματοποιήσει το ιδεώδες του αποκλειστικά μέσα σε αυτόν τον Κόσμο. Η Σοφία και η Αρετή συνίστανται στο να ζει κανείς σύμφωνα με την Β«τάξηΒ» και την Β«αρμονίαΒ» του Σύμπαντος. Και ο Κόσμος, εφ’ όσον συμπεριλαμβάνει και περιέχει όλα τα υπάρχοντα, είναι συνεπώς τέλειος και τίποτα άλλο δεν μπορεί να υπάρχει πέρα και έξω από αυτόν.

Αυτή η Β«τελευταίαΒ» μορφή του αρχαίου Παγανισμού παραμένει πιστή στην αρχή της ανεκτικότητος. Για τους μορφωμένους Εθνικούς όλοι οι Θεοί είναι το ίδιο σεβαστοί, ακριβώς γιατί εκπροσωπούν διαφορετικές φανερώσεις μίας μοναδικής αρχική θεότητος, ενώ αντίθετα οι χριστιανοί δεν έπαψαν ποτέ να θεωρούν τους Θεούς των Εθνικών σαν Β«είδωλαΒ», Β«δαίμονεςΒ» ή ακόμα και σαν θεοποιημένους ανθρώπους ή ακόμα χειρότερα σαν Β«ανθρώπους κακούς και αθλίουςΒ» όπως έχει γράψει ο Μαρτίνος της Μπράγας. Όταν οι στωϊκοί υποστηρίζουν την ιδέα ενός Β«μοναδικού ΘεούΒ», παραδέχονται ταυτοχρόνως την ύπαρξη των πολλών Θεών, αποδέχονται την ανθρωπόμορφη παράστασή τους και περιορίζονται στο να δώσουν αλληγορικές και συμβολικές ερμηνείες στην θεολογία τους. Εξηγούν λ.χ. ότι ο Θεός Ζευς είναι μία φανέρωση της αιωνίας και πρώτης Αρχής μέσα από την οποία όλα τα πράγματα υπάρχουν και εξελίσσονται, ενώ από την άλλη δέχονται ότι οι άλλοι πολλοί Θεοί εκπροσωπούν τα πολλά ειδικά χαρακτηριστικά της μίας αυτής και πρώτης Αρχής. Ο Διογένης Λαέρτιος σημειώνει πως Β«ο Θεός, ο Νους, η Ειμαρμένη, ο Ζευς, είναι ένα και το αυτό Ον, το οποίον ονομάζεται και με πολλά ονόματα ακόμηΒ».

Την στιγμή λοιπόν, που ο Αρχαίος Κόσμος φαινόταν πως ναυαγούσε, στην πραγματικότητα ο Παγανισμός εξελισσόταν σημαντικά. Αλλά αν αναφερόταν σε Β«ένανΒ» Θεό, δεν το έπραττε με την έννοια του Ιουδαιοχριστιανισμού, αλλά ήταν μάλλον ένας Παγανισμός που ερχόταν να διακηρύξει ότι η Θεότητα είναι εν τέλει η Ψυχή του Κόσμου (με την έννοια που και ο Πλάτων αναφέρεται στον Β«ευαίσθητο ΘεόΒ») ή αν θέλει κανείς ήταν ένας ενοποιητικός Συγχρωτισμός που αντιλαμβανόταν έναν ταυτόσημο με τον Κόσμο Θεό ως μία υπέρτατη Αρχή της οποίας οι άλλοι Θεοί είναι διαφορετικές φανερώσεις. Ο ύστερος αυτός Παγανισμός χαρακτηριζόταν Β«ιδεολογικάΒ» από την ταυτόχρονη ερμηνεία των καθαρά θρησκευτικών και των φιλοσοφικών στοιχείων. Δεν είχε όμως τον καιρό να ριζώσει και αναγκάσθηκε δυστυχώς να εξαφανισθεί. Εάν ο ευρωπαϊκός Παγανισμός είχε αφεθεί να εξελιχθεί μόνος του και είχε κατορθώσει να προφυλαχθεί από την χριστιανική εισβολή, θα είχε ίσως εξελιχθεί ολόκληρος προς αυτή την συγκεκριμένη κατεύθυνση των στωϊκών.

Αλαίν ντε Μπενουά

[Iblis]

Αρχαία Ελληνικά Μουσικά Όργανα
από τον Π. Καλογρίδη

Πολλά ονόματα αρχαιοελληνικών μουσικών οργάνων μάς έχουν παραδοθεί και μάλιστα από αρχαίες πηγές, για πολλά εκ των οποίων δεν γνωρίζουμε τίποτε. Εν σχέσει όμως με την εξεταζόμενη εποχή σοβαρώτερο ρόλο έπαιξαν μερικά μόνο είδη εκ των εγχόρδων, πνευστών και κρουστών.

ΛΥΡΕΣ. Η λύρα είναι το πιο ιδιότροπο όργανο των αρχαίων Ελλήνων.
Ποικίλες οι μορφές του, με μεταβαλλόμενο αριθμό χορδών, τέσσερις - επτά - δεκαοχτώ, αλλά με τα εξής σταθερά δεδομένα: από ένα ηχείο εκτείνονται προς τα πάνω δύο μπράτσα (πήχεις) που ενώνονται στην άκρη με έναν ζυγόν. Από ένα χορδότονον, που βρίσκεται πάνω στο ηχείο, είναι τεντωμένες μέχρι το ζυγό, καμμιά φορά περνώντας και πάνω από έναν καβαλάρη αι χορδαί, που έχουν πάντοτε το ίδιο μήκος. Οι λύρες είναι όργανα νυκτά, το τόξο είναι ακόμα άγνωστο. Το σχήμα τους δηλαδή μου δίνει την εντύπωση ενός κερασφόρου ζώου. Μορφές του είδους:

Η ΦΟΡΜΙΓΓΑ. ""Φόρμιγξ"" ονομάζονται στον Ομηρο γενικά τα χορδόφωνα. Επίσης απαντάται ο όρος ""κίθαρις"". ""Κιθαρίζειν"" και ""φορμίζειν"" σημαίνουν την ενέργεια του παιξίματος. Υπάρχουν απεικονίσεις με 4, τις περισσότερες φορές, χορδές, αλλά και κομμάτια με δύο - τρεις - πέντε και έξη. Πιστή απεικόνιση ή άγνοια του ζωγράφου; Το υλικό της αρχαίας φόρμιγγας είναι από ξύλο, ο συχνότερα απαντώμενος αριθμός χορδών είναι τέσσερις, καμωμένες από στριφτό έντερο ζώου και η διαδικασία του τεντώματος περιγράφεται στην Οδύσσεια. Ο ήχος του χαρακτηρίζεται ως λίγειος, δηλαδή γλυκός, διαπεραστικός. Κόλλοψ λέγεται το κλειδί με το οποίο τεντώνεται η χορδή.

Η ΛΥΡΑ, Ο (Η) ΒΑΡΒΙΤΟΣ. Νεώτερες μορφές σε σχέση με την φόρμιγγα, με τη βασική διαφορά ότι σε αυτές το ηχείο και οι πήχεις είναι μέρη σαφώς διαχωρισμένα το ένα από το άλλο. Το ηχείο είναι από όστρακο χελώνας, αληθινό ή απομίμηση, καλυμμένο με τεντωμένο δέρμα ζώου. Τα μπράτσα (οι βραχίονες) είναι ξύλινοι, λεπτοί και καμπύλοι. Διαφορά μεταξύ βάρβιτου και λύρας: στο βάρβιτο οι βραχίονες είναι μακρύτεροι, ανεβαίνουν πιο απότομα και πλησιάζουν μεταξύ τους λίγο πριν ενωθούν με το ζυγό σε μια χαρακτηριστική καμπύλη προς τα μέσα. Στη λύρα δεν υπάρχει η καμπύλη και οι πήχεις της αλληλοπλησιάζονται πιο κάτω σε μια ελαφρά καμπή.
Οι χορδές λύρας και βάρβιτου είναι πια επτά και αποδίδεται η καθιέρωση αυτού του αριθμού στον Τέρπανδρο, άρα η αλλαγή από τέσσερις σε επτά πρέπει να έγινε το πρώτο τέταρτο του 7ου αιώνα. Η διαφορά ήχου πρέπει να αποδοθεί στο γεγονός ότι οι χορδές του βάρβιτου, ως πιο μακριές, ηχούσαν σε πιο χαμηλή τονική περιοχή.

Η ΚΙΘΑΡΑ. Δεν πρέπει να συγχέεται με την σημερινή κιθάρα. Είναι κι αυτή είδος λύρας. Η κιθάρα βρίσκεται πιο κοντά στη φόρμα της αρχαίας φόρμιγγας απ' ό,τι η λύρα και ο βάρβιτος. Το ηχείο συνεχίζεται χωρίς διακοπή στους πήχεις, έστω με συνδετική ραφή. Οι χορδές της είναι γενικώς επτά. Χαρακτηριστικό της είναι η πολύπλοκη κατασκευή των βραχιόνων, που θα ήταν κάπως κουραστικό να περιγραφούν εδώ. Μηχανισμοί, πλάκες, στρόφιγγες κ.λ.π. έδιναν ομοιόμορφο κούρδισμα που απέδιδε τον πιο δυνατό και γεμάτο ήχο από όλα τα χορδόφωνα και την κατέταξαν ανάμεσα στα όργανα του Απόλλωνα μαζί με τη λύρα. Στις απεικονίσεις φαίνεται ότι κιθάρα έπαιζαν μόνον οι άνδρες. Να αναφερθεί εδώ και η λεγόμενη ""αιωρική"" κιθάρα (ή ""αιωρική"" φόρμιγγα) με μεγάλο ηχείο και εφτά χορδές που συνδέεται κυρίως με γυναικείες μορφές όπως την βλέπουμε π.χ. στο χέρι των Μουσών. Ο Φρύνις, ο Τιμόθεος, ο Μελανιππίδης αυξάνουν τον αριθμό των χορδών, περί τα τέλη του 5ου αιώνα και δέχονται ισχυρές, αρνητικές κριτικές. Οι ένδεκα χορδές του Τιμόθεου υφίστανται την δριμεία κριτική των Σπαρτιατών. Η Μουσική στον Ψευδοπλούταρχο παραπονιέται πως την κακομεταχειρίζονται. Οι εκτελεστές παίζουν όλα τα είδη της λύρας όρθιοι ή καθιστοί. Σώμα και επιφάνεια του οργάνου σχηματίζουν ορθή γωνία.

Η ΑΡΠΑ. Την παλιότερη βέβαια γλυπτική της απεικόνιση την έχουμε στα μικρά μαρμάρινα ειδώλια της παλιάς κυκλαδίτικης τέχνης (τέλη της 3ης χιλιετηρίδας). Σε σχέση με τα όργανα που περιγράψαμε πριν, η διαφορά έγκειται στο είδος του πλαισίου της άρπας στο οποίο στηρίζονται οι χορδές και στο διαφορετικό μήκος αυτών μεταξύ τους. Υπήρχαν πολλές ονομασίες της άρπας όπως ""μάγαδις"", ""πηκτίς"", ""σαμβύκη"", ""ψαλτήριον"", ""σκινδαψός"" κ.ά. που υποθέτουμε ότι αντιστοιχούν στον μεγάλο αριθμό παραλλαγών της. Για να μην την περιγράφουμε λέμε ότι μοιάζει στο περίγραμμά της με τη σημερινή. Από μερικές παραστάσεις συμπεραίνουμε ότι κουρδιζόταν από τη βάση και ο αριθμός των χορδών της είναι πολύ μεγαλύτερος απ' ό,τι στις λύρες. Την άρπα την έπαιζαν καθιστοί, ενώ οι παίκτες είναι σχεδόν πάντοτε γυναίκες, συχνά Μούσες.

ΤΟ ΛΑΟΥΤΟ. Να αναφερθεί και το όργανο που μοιάζει με λαούτο που η πιθανή ονομασία του ήταν ""πάνδουρος"", ίσως ακόμη και ""σκινδαψός"", και που απεικονίζεται αργότερα, όχι πριν από το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα. Και περνάμε στα πνευστά.

Ο ΑΥΛΟΣ. Δεν είναι βέβαιο ποιός είναι ο εφευρέτης των αυλών. Οι αρχαίοι αναφέρουν, κατά περίπτωση, την Αθηνά, τον Απόλλωνα, τον γιό του Ηφαίστου Άρδαλο και άλλους. Μύθοι και ανέκδοτα αντικατοπτρίζουν τη σύγκρουση που υπήρχε εξ αρχής ανάμεσα στις λύρες και τους αυλούς. Δημοφιλείς οι αυλοί, -τα έγχορδα θεωρούν οι αριστοκράτες σαν τα αρμόζοντα στην κοινωνική τους τάξη και σαν
έχοντα καθαρά ελληνική προέλευση. Πλάτων και Αριστοτέλης αποδοκιμάζουν τους αυλούς. Οπως έχουμε ήδη πεί, πατρίδα του αυλού είναι η Μ. Ασία κι από εκεί μέσω της διονυσιακής λατρείας έφτασε στη μητρόπολη, κατά τις αρχές του 7ου αιώνα. Υπάρχουν κάποιες ισχυρές ενδείξεις ότι τα χορδόφωνα είναι παλαιότερα των αυλών. Ο Ύαγνις, ο Μαρσύας, ο Όλυμπος, οι αρχαιότεροι μυθικοί εκτελεστές είναι μικρασιατικής καταγωγής. Οι αυλοί είναι πολύ συχνά από καλάμι, εξ ου και κάλαμος, αλλά και λωτός, ξύλο, ελεφαντόδοντο, κόκκαλο ή μέταλλο ή συνδυασμοί αυτών. Σπανίως είναι ένας ο σωλήνας του αυλού, συνήθως είναι δύο, κυλινδρικοί ή ελαφρώς κωνικοί, ισομήκεις, με μία οπή στο κάτω μέρος και τρεις ή τέσσερις στο επάνω, που αργότερα πληθαίνουν και εμφανίζονται μεταλλικοί κρίκοι με μία οπή, όπου γυρίζοντάς τους μπορεί κάποιος να ανοίγει ή να κλείνει τις οπές. Στις άκρες των σωλήνων που ακουμπούσαν στο στόμα, πρόσθεταν επιστόμια. Οταν έπαιζαν χρησιμοποιούσαν μαζί τούς δύο σωλήνες, σχηματίζοντας μία οξεία γωνία. Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά σχετικά με τον τρόπο εκτέλεσης του αυλού και τις κλίμακες που μπορούσαν να παιχτούν μ' αυτόν. Η διφωνία, όπως την ξέρουμε, ήταν άγνωστη στους αρχαίους Ελληνες. Επαιζαν, άραγε, στους δύο σωλήνες τους ίδιους τόνους; Κάτι τέτοιο δεν στέκει. 'Η στον ένα σωλήνα έπαιζαν τη μελωδία και στον άλλον κρατιόταν ισοκράτημα; Κι αυτό όμως παραμένει στην υποθετική σφαίρα. Πρόβλημα υπάρχει και για τις κλίμακες των αυλών, όπου θα πρέπει να ανατρέξουμε σε ειδικά σύγχρονα βιβλία τα οποία διαπραγματεύονται τα των κλιμάκων με πειράματα και υπολογισμούς και τα οποία προτείνουν διάφορες λύσεις. Κατά τον Αριστόξενο υπήρχαν πέντε είδη αυλών: παρθένιοι, παιδικοί, κιθαριστήριοι, τέλειοι, υπερτέλιοι. Ο Ιούλιος Πολυδεύκης απαριθμεί πλήθος άλλων ονομάτων. Χαρακτηρισμοί: γλυκύς, καλλιβόας, πάμφωνος κ.λ.π.

Η ΣΥΡΙΓΓΑ. Ενα αερόφωνο λιγότερο πολύπλοκο από τον αυλό, που χρησίμευε ιδιαίτερα σαν φλογέρα των βοσκών. Μια σειρά σωλήνων, ενωμένων μεταξύ τους με έναν ή δύο εγκάρσιους μοχλούς. Παίζει κανείς φυσώντας κατευθείαν στους σωλήνες, που στις φλογέρες των βοσκών ήταν πάντοτε καλαμένιοι. Κάθε σωλήνας παράγει μόνον έναν τόνο. Την τονική αλλαγή την πετύχαιναν με ανισομήκεις σωλήνες ή γεμίζοντας με κερί διαφορετικού πάχους κάθε σωλήνα, προκειμένου περί ισομήκων.
Ο ήχος ήταν απλός αλλά γοητευτικός, όπως λέει ο Ευριπίδης ""φωνή μελωδικών συρίγγων"". Μεγέθυνση της σύριγγας αποτελεί η ύδραυλις, το υδραυλικό όργανο που επινόησε στα μέσα του 3ου αιώνα ο Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς.

Η ΣΑΛΠΙΓΓΑ. Εχρησιμοποιείτο σχεδόν μόνον στον πόλεμο. Θεωρείται εφεύρεση των Ετρούσκων, ήλθε όμως νωρίς στην Ελλάδα.
Εχει ένα μακρύ μεταλλικό σωλήνα με κοκκάλινο επιστόμιο και καταλήγει σε ένα είδος καμπάνας, διαθέτει δε πολύ δυνατό ήχο.

Τέλος αναφέρουμε τα κρουστά, ανάμεσα στα οποία πολύ διαδεδομένα ήταν τα κρόταλα, κάτι σαν καστανιέτες, κατά κανόνα στα χέρια χορευτών. Το υλικό πρέπει να ήταν ξύλο ή μέταλλο. Εχουμε επίσης και τα κύμβαλα (ή κρέμβαλα), δυο μικρά μεταλλικά δοχεία με επίπεδο στόμιο, κάτι σαν τα σημερινά πιατίνια. Και τέλος το τύμπανον, που το κρατούσαν με το αριστερό χέρι και το χτυπούσαν με τα δάχτυλα του δεξιού, συχνά χορεύοντας συγχρόνως.

[tsoukalas]

ειδα τον τιτλο και σκεφτηκα να ενα ωραιο θρεντ στο οποιο βγηκες μονος σου οφ τοπικ iblis
ας εγραφες αρχαια ελλαδα,αρχαιοελληνικος πολιτισμος,ή οτι μας κατεβει στο κεφαλι το γραφουμε "$#ug"

[Iblis]

ειδα τον τιτλο και σκεφτηκα να ενα ωραιο θρεντ στο οποιο βγηκες μονος σου οφ τοπικ iblis
ας εγραφες αρχαια ελλαδα,αρχαιοελληνικος πολιτισμος,ή οτι μας κατεβει στο κεφαλι το γραφουμε "$#ug"

ακομα ειμαι στην εισαγωγη...
θα γραφω καιρο